قانون تکثیر نرم افزارهای خارجی

معرفی

مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال در راستای اجرای قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزار های رایانه ای مصوب سال 1379 مجلس محترم شورای اسلامی و آیین نامه اجرایی آن و به منظور ساماندهی آثار و محصولات دیجیتال اقدام به ایجاد سازوکار صدور شناسنامه نرم افزار و صدور گواهی ثبت برای نرم افزار های رایانه ای نموده است. در همین راستا دبیرخانه ثبت و صدور شناسنامه نرم افزار از زمستان 1386 فعالیت خود را آغاز نمود. بر این اساس هر نرم افزار عرضه شده در کشور دارای یک شناسنامه خواهد شد که اطلاعات و مجوزهای مختلف نرم افزار در آن درج می شود.

کلیه پدیدآورندگان نرم افزار در داخل کشور می توانند نسبت به ثبت نرم افزار خود اقدام نمایند. ثبت نرم افزار طبق درخواست متقاضی صورت می گیرد اما کلیه نرم افزارها - اعم از داخلی و خارجی- باید برای انتشار و تکثیر آثار خود مجوز انتشار و تکثیر دریافت نمایند. واحدهای تکثیر فقط مجاز به تکثیر نرم افزارهایی می باشند که از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز نشر دریافت کرده باشند.

شرایط تکثیر نرم افزارهای خارجی (دارای مجوز)

الف ) شرایط و تعهدات قبل از تکثیر

1. متقاضی نشر نرم افزار تعهد می نماید، عیناَ نرم افزار تایید شده را تکثیر نماید و از اعمال هرگونه تغییر در نرم افزار، خودداری نماید. بدیهی است هرگونه تغییر - بدون هماهنگی با مرکز - در محتوای نرم افزار تایید شده و تکثیر آن به صورت تغییر یافته، مشمول مجازات‌های قانونی می‌باشد.

2- تاییدیه صادر شده تنها برای نرم افزار مورد نظر صادق می باشد و شامل ویرایش های قبلی یا بعدی آن نمی شود و ویرایش های دیگر باید به صورت جداگانه بررسی شود.

۳- متقاضی موظف است قبل از اقدام به تکثیر نرم افزار، فایل SoftwareInfo.swi ( امضای دیجیتال) را در شاخه اصلی (root) نرم افزار خود قرار دهد.

۴- متقاضی باید اطلاعات و موارد ذیل بر روی حامل نرم افزار ( اعم از CD ، DVD و ... ) ، جهت اطلاع کاربران نرم افزار، درج نماید.

(این اطلاعات روی بسته نرم افزار درج شود)
مشخصات شناسنامه ای اثر - وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
شماره شناسنامه اثر	مخاطب اثر
نام فارسی اثر	نوع/ موضوع اثر
نام لاتین اثر	تولید کننده اثر
تاریخ صدور	ناشر اثر/ واردکننده اثر
شماره ویرایش	سیستم عامل مورد نیاز
حجم نرم افزار روی حامل	مشخصات حداقل بستر سخت افزاری مورد نیاز
جهت اطمینان از اصالت اثر به سایت www.softreg.ir مراجعه نمایید و یا شماره سریال هولوگرام را به شماره 300070 پیامک نمایید.

(اطلاعات زیر روی حامل نرم افزار درج شود (cd,dvd,...) )

مشخصات شناسنامه ای اثر - وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

شماره شناسنامه اثر

نام فارسی اثر

نام لاتین اثر

مخاطب اثر

نوع/ موضوع اثر

تولید کننده اثر، ناشر اثر/ واردکننده اثر

ب) مراحل پس از دریافت مجوز

1- متقاضی پس از دریافت مجوز و نسخه ای از اثر خود که حاوی امضای دیجیتال می باشد، به یکی از مراکز تکثیر مجاز مراجعه می نماید.

2- پس از بررسی و تایید اعتبار نسخه ای که حاوی امضای دیجیتال می باشد، مرکز تکثیر نسبت به تکثیر حامل اقدام می کند و در انتها به تعداد شمارگان درخواست شده، هولوگرام در اختیار متقاضی قرار می‌گیرد.

3- متقاضی موظف است هولوگرام‌ها را بر روی تمام نسخه های تولید شده الصاق نماید.

4- متقاضی باید از هرگونه توزیع و انتشار نسخه های تکثیر شده بدون هولوگرام، خودداری نماید.

شرایط تکثیر نرم افزارهای تولید داخل (دارای مجوز)

الف ) شرایط و تعهدات قبل از تکثیر 1. متقاضی نشر نرم افزار تعهد می نماید، عیناَ نرم افزار تایید شده را تکثیر نماید و از اعمال هرگونه تغییر در نرم افزار، خودداری نماید. بدیهی است هرگونه تغییر - بدون هماهنگی با مرکز - در محتوای نرم افزار تایید شده و تکثیر آن به صورت تغییر یافته، مشمول مجازات‌های قانونی می‌باشد. 2- تاییدیه صادر شده تنها برای نرم افزار مورد نظر صادق می باشد و شامل ویرایش های قبلی یا بعدی آن نمی شود و ویرایش های دیگر باید به صورت جداگانه بررسی شود. ۳- متقاضی موظف است قبل از اقدام به تکثیر نرم افزار، فایل تصویر مجوز انتشار به همراه فایل SoftwareInfo.swi ( امضای دیجیتال) را در شاخه اصلی (root) نرم افزار خود قرار دهد. ۴- در صورتیکه نرم افزار بصورت اتوماتیک اجرا می شود، لازم است که تصویر مجوز انتشار در هنگام اجرای Auto run نمایش داده شود. ۵- متقاضی باید اطلاعات و موارد ذیل بر روی حامل نرم افزار ( اعم از CD ، DVD و ... ) ، جهت اطلاع کاربران نرم افزار، درج نماید. (این اطلاعات روی بسته نرم افزار درج شود)  مشخصات شناسنامه ای اثر - وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی  شماره شناسنامه اثر  مخاطب اثر  نام فارسی اثر  نوع/ موضوع اثر  نام لاتین اثر  تولید کننده اثر  تاریخ صدور  ناشر اثر  شماره ویرایش  سیستم عامل مورد نیاز  حجم نرم افزار روی حامل  مشخصات حداقل بستر سخت افزاری مورد نیاز  جهت اطمینان از اصالت اثر به سایت www.softreg.ir مراجعه نمایید و یا شماره سریال هولوگرام را به شماره 300070 پیامک نمایید. (اطلاعات زیر روی حامل نرم افزار درج شود (cd,dvd,...) )  مشخصات شناسنامه ای اثر - وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی  شماره شناسنامه اثر  نام فارسی اثر  نام لاتین اثر  مخاطب اثر  نوع/ موضوع اثر تولید کننده اثر، صاحب اثر، ناشر اثر ب) مراحل پس از دریافت مجوز 1- متقاضی پس از دریافت مجوز و نسخه ای از اثر خود که حاوی امضای دیجیتال می باشد، به یکی از مراکز تکثیر مجاز مراجعه می نماید. 2- پس از بررسی و تایید اعتبار نسخه ای که حاوی امضای دیجیتال می باشد، مرکز تکثیر نسبت به تکثیر حامل اقدام می کند و در انتها به تعداد شمارگان درخواست شده، هولوگرام در اختیار متقاضی قرار می‌گیرد. 3- متقاضی موظف است هولوگرام‌ها را بر روی تمام نسخه های تولید شده الصاق نماید. 4- متقاضی باید از هرگونه توزیع و انتشار نسخه های تکثیر شده بدون هولوگرام، خودداری نماید.

 

 

 قانون حمایت حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان - مصوب 1348

قانون حمایت حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان
مصوب سال 1348 مجلس شورای ملی

فصل اول : تعاریف
 
 
ماده 1 : از نظر این قانون به مولف و مصنف و هنرمند "پدیدآورنده " و به آن چه از راه دانش یا هنر و یا ابتکار آنان پدید می آید بدون در نظر گرفتن طریقه یا روشی که در بیان و یا ظهور و یا ایجاد آن به کار رفته "اثر" اطلاق می شود.
 
ماده 2 : ا ثرهای مورد حمایت این قانون به شرح زیر است:
 1- کتاب و رساله و جزوه و نمایشنامه و هر نوشته دیگر علمی و فنی و ادبی و هنری.
2- شعر و ترانه و سرود و تصنیف که به هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد.
3- اثر سمعی و بصیری به منظور اجرا در صحنه های نمایش یا پرده سینما یا پخش از رادیو یا تلویزیون که به هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد.
4- اثر موسیقی که به هر ترتیب و روش نوشته یا ضبط یا نشر شده باشد.
5- نقاشی و تصویر و طرح و نقش و نقشه جغرافیایی ابتکاری و نوشته ها و خطهای تزیینی و هر گونه اثر تزیینی و اثر تجسمی که به هر طریق و روش به صورت ساده یا ترکیبی به وجود آمده باشد.
6- هر گونه پیکره (مجسمه ).
7- اثر معماری از قبیل طرح و نقشه ساختمان.
8- اثر عکاسی که با روش ابتکاری و ابداع پدید آمده باشد.
9- اثر ابتکاری مربوط به هنرهای دستی یا صنعتی و نقشه قالی و گلیم.
10- اثر ابتکاری که بر پایه فرهنگ عامه (فولکلور) یا میراث فرهنگی و هنری ملی پدید آمده باشد.
11- اثر فنی که جنبه ابداع و ابتکار داشته باشد.
12- هر گونه اثر مبتکرانه دیگر که از ترکیب جند اثر از اثرهای نامبرده در این فصل پدید آمده باشد.
 
فصل دوم : حقوق پدید آورنده
 
ماده 3 : حقوق پدیدآورنده شامل حق انحصاری نشر و پخش و عرضه و اجرای اثر و حق بهره برداری مادی و معنوی از نام و اثر او است.
 
ماده 4 : حقوق معنوی پدیدآورنده محدود به زمان و مکان نیست و غیر قابل انتقال است.
 
ماده 5 :  پدیدآورنده اثرهای مورد حمایت این قانون می تواند استفاده از حقوق مادی خود را در کلیه موارد و از جمله موارد زیر به غیر واگذار نماید:
1- تهیه فیلمهای سینمایی و تلویزیونی و مانند آن.
2- نمایش صحنه ای مانند تئاتر و باله و نمایشهای دیگر.
3- ضبط تصویری یا صوتی اثر بر روی صفحه یا نوار یا هر وسیله دیگر.
4- پخش از رادیو و تلویزیون و وسائل دیگر.
5- ترجمه و نشر و تکثیر و عرضه اثر از راه چاپ و نقاشی و عکاسی و گراور و کلیشه و قالب ریزی و مانند آن.
6- استفاده از اثر در کارهای علمی و ادبی و صنعتی و هنری و تبلیغاتی.
7- به کار بردن اثر در فراهم کردن یا پدید آوردن اثرهای دیگری که در ماده دوم این قانون درج شده است.

ماده 6 : اثری که با همکاری دو یا چند پدیدآورنده به وجود آمده باشد و کار یکایک آنان جدا و متمایز نباشد اثر مشترک نامیده می شود و حقوق ناشی از آن حق مشاع پدید آورندگان است.

ماده 7 : نقل از اثرهایی که انتشار یافته است و استناد به آنها به مقاصد ادبی و علمی و فنی و آموزشی و تربیتی و به صورت انتقاد و تقریظ با ذکر ماخذ در حدود متعارف مجاز است.
تبصره : ذکر ماخذ در مورد جزوه هایی که برای تدریس در موسسات آموزشی توسط معلمان آنها تهیه و تکثیر می شود الزامی نیست مشروط بر این که جنبه انتفاعی نداشته باشد.
 
ماده 8 : کتابخانه های عمومی و موسسات جمع آوری نشریات و موسسات علمی و آموزشی که به صورت غیر انتفاعی اداره می شوند می توانند طبق آیین نامه ای که به تصویب هیات وزیران خواهد رسید از اثرهای مورد حمایت این قانون از راه عکسبرداری یا طرق مشابه آن به میزان مورد نیاز و متناسب با فعالیت خود نسخه برداری کنند.

ماده 9 : وزارت اطلاعات می تواند آثاری را که قبل از تصویب این قانون پخش کرده و یا انتشار داده است پس از تصویب این قانون نیز کماکان مورد استفاده قرار دهد.

ماده 10 : وزارت آموزش و پرورش می تواند کتابهای درسی را که قبل از تصویب این قانون به موجب قانون کتابهای درسی چاپ و منتشر کرده است کماکان مورد استفاده قرار دهد.

ماده 11 : نسخه برداری از اثرهای مورد حمایت این قانون مذکور در بند 1 از ماده 2 و ضبط برنامه های رادیویی و تلویزیونی فقط در صورتی که برای استفاده شخصی و غیر انتفاعی باشد مجاز است.  
 

فصل سوم : مدت حمایت از حق پدید آورنده و حمایتهای قانونی دیگر
 
ماده 12 : مدت استفاده از حقوق مادی پدیدآورنده موضوع این قانون که به موجب وصایت یا وراثت منتقل می شود از تاریخ مرگ پدید آورنده سی سال است و اگر وارثی وجود نداشته باشد یا بر اثر وصایت به کسی منتقل نشده باشد برای همان مدت به منظور استفاده عمومی در اختیار وزارت فرهنگ و هنر قرار خواهد گرفت.
تبصره : مدت حمایت اثر مشترک موضوع ماده 6 این قانون سی سال بعد از فوت آخرین پدیدآورنده خواهد بود.

ماده 13 : حقوق مادی اثرهایی که در نتیجه سفارش پدید می آید تا سی سال از تاریخ پدید آمدن اثر متعلق به سفارش دهنده است مگر آن که برای مدت کمتر یا ترتیب محدودتری توافق شده باشد.
تبصره : پاداش و جایزه نقدی و امتیازاتی که در مسابقات علمی و هنری و ادبی طبق شرایط مسابقه به آثار مورد حمایت این قانون موضوع این ماده تعلق می گیرد متعلق به پدید آورنده خواهد بود.

ماده 14 : انتقال گیرنده حق پدید آورنده می تواند تا سی سال پس از واگذاری از این حق استفاده کند مگر این که برای مدت کمتر توافق شده باشد.

ماده 15 : در مورد مواد 13 و 14 پس از انقضای مدتهای مندرج در آن مواد استفاده از حق مذکور در صورت حیات پدید آورنده متعلق به خود او و در غیر این صورت تابع ترتیب مقرر در ماده 12 خواهد بود.

ماده 16 : در موارد زیر حقوق مادی پدیدآورنده از تاریخ نشر یا عرضه به مدت سی سال مورد حمایت این قانون خواهد بود :
1- اثرهای سینمایی یا عکاسی.
2- هر گاه اثر متعلق به شخص حقوقی باشد و یا حق استفاده از آن به شخص حقوقی واگذار شده باشد.

ماده 17 : نام و عنوان و نشانه ویژه ای که معرف اثر است از حمایت این قانون برخوردار خواهد بود و هیچ کس نمی تواند آنها را برای اثر دیگری از همان نوع یا مانند آن به ترتیبی که القا شبهه کند به کار برد.

ماده 18 : انتقال گیرنده و ناشر و کسانی که طبق این قانون اجازه استفاده یا استاد یا اقتباس از اثری را به منظور انتفاع دارند باید نام پدیدآورنده را با عنوان و نشانه ویژه معرف اثر همراه اثر یا روی نسخه اصلی یا نسخه های چاپی یا تکثیر شده به روش معمول و متداول اعلام و درج نمایند مگر این که پدید آورنده به ترتیب دیگری موافقت کرده باشد.

ماده 19 : هر گونه تغییر یا تحریف در اثرهای مورد حمایت این قانون و نشر آن بدون اجازه پدید آورنده ممنوع است.

ماده 20 : چاپخانه ها و بنگاه های ضبط صوت و کارگاهها و اشخاصی که به چاپ یا نشر یا پخش یا ضبط و یا تکثیر اثرهای مورد حمایت این قانون می پردازد باید شماره دفعات چاپ و تعداد نسخه کتاب یا ضبط یا تکثیر یا پخش یا انتشار و شماره مسلسل روی صفحه موسیقی و صدا را بر تمام نسخه هایی که پخش می شود با ذکر تاریخ و نام چاپخانه یا بنگاه و کارگاه مربوط بر حسب مورد درج نمایند.
 
ماده 21 : پدیدآورندگان می توانند اثر و نام و عنوان و نشانه ویژه اثر خود را در مراکزی که وزارت فرهنگ و هنر با تعیین نوع آثار آگهی می نماید به ثبت برسانند. آیین نامه چگونگی و ترتیب انجام یافتن تشریفات ثبت و همچنین مرجع پذیرفتن درخواست ثبت به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

ماده 22 : حقوق مادی پدیدآورنده موقعی از حمایت این قانون برخوردار خواهد بود که اثر برای نخستین بار در ایران چاپ یا پخش یا نشر یا اجرا شده باشد و قبلا در هیچ کشوری چاپ یا نشر یا پخش و یا اجرا نشده باشد.  
 
فصل چهارم : تخلفات و مجازات ها  
ماده 23 : هر کس تمام یا قسمتی از اثر دیگری را که مورد حمایت این قانون است به نام خود یا به نام پدیدآورنده بدون اجازه او و یا عالما عامدا به نام شخص دیگری غیر از پدید آورنده نشر یا پخش یا عرضه کند به حبس تادیبی از شش ماه تا 3 سال محکوم خواهد شد.

ماده 24 : هر کس بدون اجازه ترجمه دیگری را به نام خود یا دیگری چاپ و پخش و نشر کند به حبس تادیبی از سه ماه تا یک سال محکوم خواهند شد.

ماده 25 : متخلفین از مواد 17 ، 18 ، 19 ، 20 این قانون به حبس تادیبی از سه ماه تا یک سال محکوم خواهند شد.

ماده 26 : نسبت به متخلفان از مواد 17 ، 18 ، 19 ، 20 این قانون در مواردی که به سبب سپری شدن مدت حق پدیدآورنده استفاده از اثر با رعایت مقررات این قانون برای همگان آزاد است. وزارت فرهنگ و هنر عنوان شاکی خصوصی را خواهد داشت.

ماده 27 : شاکی خصوصی می تواند از دادگاه صادرکننده حکم نهایی درخواست کند که مفاد حکم در یکی از روزنامه ها به انتخاب و هزینه او آگهی شود.

ماده 28 : هر گاه متخلف از این قانون شخص حقوقی باشد علاوه بر تعقیب جزایی شخص حقیقی مسئول که جرم ناشی از تصمیم او باشد خسارات شاکی خصوصی از اموال شخص حقوقی جبران خواهد شد و در صورتی که اموال شخص حقوقی به تنهایی تکافو نکند مابه التفاوت از اموال مرتکب جرم جبران می شود.

ماده 29 : مراجع قضایی می توانند ضمن رسیدگی به شکایت شاکی خصوصی نسبت به جلوگیری از نشر و پخش و عرضه آثار مورد شکایت و ضبط آن دستور لازم به ضابطین دادگستری بدهند.
 
ماده 30 : اثرهایی که پیش از تصویب این قانون پدید آمده از حمایت این قانون برخوردار است اشخاصی که بدون اجازه از اثرهای دیگران تا تاریخ تصویب این قانون استفاده یا بهره برداری کرده اند حق نشر یا اجرا یا پخش یا تکثیر یا ارائه مجدد یا فروش آن آثار را ندارند مگر به اجازه پدید آورنده یا قائم مقام او با رعایت این قانون. متخلفین از حکم این ماده و همچنین کسانی که برای فرار از کیفر به تاریخ مقدم بر تصویب این قانون اثر را به چاپ رسانند یا ضبط یا تکثیر یا از آن بهره برداری کنند به کیف مقرر در ماده 23 محکوم خواهند شد. دعاوی و شکایاتی که قبل از تصویب این قانون در مراجع قضایی مطرح گردیده به اعتبار خود باقی است.

ماده 31 : تعقیب بزه های مذکور در این قانون با شکایت شاکی خصوصی شروع و با گذشت او موقوف می شود.
 
ماده 32 : مواد 245 و 246 و 247 و 248 قانون مجازات عمومی ملغی است.

ماده 33 : آیین نامه های اجرایی این قانون از طرف وزارت فرهنگ و هنر و وزارت دادگستری و وزارت اطلاعات تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزار های رایانه ای مصوب 1379

قانون حمایت از
حقوق پدیدآورندگان نرم افزار های رایانه ای

ماده 1-حق نشر، عرضه، اجرا و حق بهره برداری مادی و معنوی نرم افزار رایانه ای متعلق به پدیدآورنده آن است. نحوه تدوین و ارائه داده ها در محیط قابل پردازش رایانه ای نیز مشمول احکام نرم افزار خواهد بود. مدت حقوق مادی سی (30) سال از تاریخ پدیدآوردن نرم افزار و مدت حقوق معنوی نامحدود است.

ماده 2-در صورت وجود شرایط مقرر در قانون ثبت علائم و اختراعات، نرم افزار به عنوان اختراع شناخته می شود، آئین نامه مربوط به این ماده به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.

ماده 3-نام، عنوان و نشانه ویژه ای که معرف نرم افزار است از حمایت این قانون برخوردار است و هیج کس نمی تواند آنها را برای نرم افزار دیگری از همان نوع یا مانند آن به ترتیبی که القای شبهه کند بکار برد در غیر این صورت به مجازات مقرر در ماده (13) این قانون محکوم خواهد شد.

ماده 4-حقوق ناشی از آن بخش از نرم افزاری که به واسطه نرم افزارهای دیگر پدید می آید متعلق به دارنده حقوق نرم افزارهای واسط نیست.

ماده 5-پدیدآوردن نرم افزارهای مکمل و سازگار با دیگر نرم افزارها با رعایت حقوق مادی نرم افزارهای اولیه مجاز است.

ماده 6-پدیدآوردن نرم افزارها ممکن است ناشی از استخدام و یا قرارداد باشد در اینصورت:

الف- باید نام پدیدآورنده توسط متقاضی ثبت به مراجع یاد شده در این قانون به منظور صدور گواهی ثبت، اعلام شود.

ب - اگر هدف از استخدام یا انعقاد قرارداد، پدیدآوردن نرم افزار موردنظر بوده و یا پدیدآوردن آن جزء موضوع قرارداد باشد، حقوق مادی مربوط و حق تغییر و توسعه نرم افزار متعلق به استخدام کننده یا کارفرما است، مگر اینکه در قرارداد به صورت دیگری پیش بینی شدهباشد.

ماده 7-تهیه نسخه های پشتیبان و همچنین تکثیر نرم افزاری که به طریق مجاز برای استفاده شخصی تهیه شده است چنانچه به طور همزمان مورد استفاده قرار نگیرد، بلامانع است.

ماده 8-ثبت نرم افزارهای موضوع مواد (1) و (2) این قانون پس از صدور تأییدیه فنی توسط شورای عالی انفورماتیک حسب مورد توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و یا مرجع ثبت شرکتها انجام می پذیرد.

ماده 9-دعوای نقض حقوق مورد حمایت این قانون، در صورتی در مراجع قضایی مسموع است که پیش از اقامه دعوی، تأییدیه فنی یادشده در ماده (8) این قانون صادر شده باشد.در مورد حق اختراع،علاوه بر تاییدیه مزبور، تقاضای ثبت نیز باید به مرجع ذیربط تسلیم شده باشد.

ماده 10-برای صدور تأییدیه فنی موضوع ماده (8) در مورد نرم افزارهایی که پدیدآورنده آن مدعی اختراع بودن آن است، کمیته ای به نامه "کمیته حق اختراع" زیرنظر شورای عالی انفورماتیک تشکیل می شود. اعضای این کمیته مرکب از سه کارشناس ارشد نرم افزار به عنوان نمایندگان شورای عالی انفورماتیک، نماینده سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و یک کارشناس حقوقی به انتخاب شورای عالی انفورماتیک خواهد بود.

ماده 11-شورا مکلف است از صدور تأییدیه فنی برای نرم افزارهایی که به تشخیص وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خلاف اخلاق اسلامی و عفت عمومی و سلامت شخصیت کودکان و نوجوانان باشند خودداری کند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید ظرف دو هفته راجع به استعلام کتبی شورای عالی انفورماتیک اعلام نظر کند.

ماده 12-به منظور حمایت عملی از حقوق یاد شده در این قانون، نظم بخشی و ساماندهی فعالیت های تجاری رایانه ای مجاز، نظام صنفی رایآنه ای توسط اعضای صنف یاد شده تحت نظارت شورا به وجود خواهد آمد. مجازات های مربوط به تخلفات صنفی مربوط، برابر مجازات های جرایم یاد شده در لایحه قانونی امور صنفی -مصوب 13/4/1359 و اصلاحیه های آن - خواهد بود.

ماده 13-هر کس حقوق مورد حمایت این قانون را نقض نماید علاوه بر جبران خسارت به حبس از نود و یک روز تا شش ماه و جزای نقدی از ده میلیون (000ر000ر10) تا پنجاه میلیون (000ر000ر50) ریال محکوم می گردد.تبصره - خسارات شاکی خصوصی از اموال شخص مرتکب جرم جبران می شود.

ماده 14- شاکی خصوصی می توان تقاضا کند مفاد حکم دادگاه در یکی از روزنامه ها با انتخاب و هزینه او آگهی شود.ماده 15-رسیدگی جرم مذکور در ماده (13) با شکایـت شاکی خصوصی آغاز و با گذشت او موقوف می شود.

ماده 16-حقوق مذکور در ماده (1) در صورتی مورد حمایت این قانون خواهد بود که موضوع برای نخستین بار در ایران تولید و توزیع شده باشد.

ماده 17-آیین نامه اجرایی این قانون شامل مواردی از قبیل چگونگی صدور گواهی ثبت و تأییدیه فنی و هزینه های مربوط همچنین نحوه تشکیل نظام صنفی رایانه ای، به پیشنهاد سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و با هماهنگی وزارتخانه های فرهنگ و ارشاد اسلامی و دادگستری به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.

آئین نامه اجرائی مواد (2) و (17) قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان  نرم افزارهای رایانه ای

قسمت اول- ثبت نرم افزار

بخش اول ـ تعاریف مربوط به ثبت نرم افزار:

ماده 1ـ در این آئین نامه منظور از کلمه “قانون”، قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای ـ مصوب 1379ـ می باشد.

ماده 2ـ نرم افزار عبارت است از مجموعه برنامه های رایانه ای، رویه ها، دستورالعملها و مستندات مربوط به آنها و نیز اطلاعات مربوط به عملیات یک سیستم رایانه ای که دارای کاربری مشخص بوده و بر روی یکی از حاملهای رایانه ای ضبط شده باشد.

تبصره 1ـ آثار و محصولات نرم افزاری نوشتاری، صوتی و تصویری که با کمک نرم افزار پردازش شده و به صورت یک پدیده مستقل تهیه و ارائه شود نیز مشمول این آئین نامه خواهد بود.

تبصره 2ـ خلق عملیات نرم افزاری در ذهن یا بیان مخلوق ذهنی بدون اینکه برنامه های رایانه ای و مستندات و دستورالعملهای آن تدوین شده باشد، نرم افزار محسوب نمی شود و برای خالق آن حقوقی ایجاد نمی نماید.

ماده 3ـ پدیدآورنده نرم افزار شخص یا اشخاصی هستند که بر اساس دانش و ابتکار خود کلیه مراحل مربوط اعم از تحلیل، طراحی، ساخت و پیاده سازی نرم افزار را انجام دهند.

ماده 4ـ حقوق معنوی نرم افزار رایانه ای بدون اینکه منحصر به این تعبیر باشد عبارت است از حق انتساب نرم افزار به پدیدآورنده آن و محدود به زمان و مکان نیست و غیر قابل انتقال است.

ماده 5ـ حقوق مادی نرم افزار رایانه ای بدون اینکه منحصر به مصادیق زیر باشد عبارت از حق استفاده شخصی، حق نشر، حق عرضه، حق اجراء، حق تکثیر و هر گونه بهره برداری اقتصادی است و قابل نقل و انتقال می باشد.

ماده 6ـ نشر عبارت است از قراردادن نرم افزار در معرض استفاده عموم اعم از اینکه بر روی یکی از حاملهای رایانه ای، تکثیر شده یا به منظور فوق در محیطهای رایانه ای قابل استفاده برای دیگران قرار داده شود.

ماده 7ـ عرضه عبارت است از ارائه نرم افزار برای استفاده شخص یا اشخاص معین دیگر در زمان یا مکان محدود و برای بهره برداری مشخص.

ماده 8ـ اجراء عبارت است از استفاده عملی و کاربردی از نرم افزار در محیطهای رایانه ای.

بخش دوم ـ حقوق پدیدآورنده:

ماده 9ـ حقوق مادی و معنوی نرم افزار به پدیدآورنده تعلق دارد. استفاده از تمام یا قسمتی از حقوق مادی موضوع قانون برای مدت 30 سال یا کمتر، با قید شرط یا بدون شرط به اشخاص دیگر قابل نقل و انتقال می باشد. اشخاصی که به ترتیب فوق اجازه نشر یا عرضه یا اجرای نرم افزاری را که دیگری پدیدآورده است به دست آورده اند مکلفند نام پدیدآورنده را نیز در نسخ عرضه شده ذکر نمایند مگر اینکه با پدیدآورنده به گونه ای دیگر توافق شده باشد.

ماده 10ـ نرم افزار ممکن است به سفارش شخص حقیقی یا حقوقی پدید آمده باشد. حقوق مادی نرم افزارهائی که مطابق ماده (6) قانون پدید می آیند به مدت مقرر در ماده (1) قانون (30 سال) متلعق به سفارش دهنده است، مگر اینکه برای مدت کمتر یا ترتیب محدودتری توافق شده باشد ولی حقوق معنوی نرم افزارها متعلق به پدیدآورنده است.

ماده 11ـ هرگاه اشخاص متعدد در پدیدآوردن نرم افزار مشارکت داشته باشند، چنانچه سهم مشارکت هر یک در پدیدآوردن نرم افزار مشخص باشد، حقوق مادی حاصل از آن به نسبت مشارکت به هر یک تعلق می گیرد. در صورتی که کار یکایک آنان جدا و متمایز نباشد اثر مشترک نامیده می شود و حقوق ناشی از آن حق مشاع پدیدآورندگان است.

تبصره ـ هر یک از شرکاء به تنهایی یا همه آنها به اتفاق می توانند در مورد نقض حقوق موضوع قانون به مراجع قضائی صالحه مراجعه نمایند.

ماده 12ـ استفاده از نرم افزارهای دیگر برای ایجاد نرم افزارهای سازگار و مکمل که قابلیتها و ظرفیتها یا کاربری جدید ایجاد کند بلامانع است و نقض حقوق پدیدآورنده نرم افزارهای دیگر محسوب نمی شود مشروط بر اینکه پدیدآورنده نرم افزار سازگار و مکمل رضایت کتبی پدیدآورندگان نرم افزارهائی که برای نخستین بار در ایران تولید و توزیع شده است را گرفته باشد.

ماده 13ـ حقوق مادی و معنوی نرم افزارهای جدید که به واسطه نرم افزارهای دیگر پدید می آید متعلق به پدیدآورنده نرم افزار جدید است.

ماده 14ـ پاداش، جایزه نقدی و امتیازاتی که در مسابقات علمی، هنری و ادبی طبق شرائط مسابقه به آثار مورد حمایت این آئین نامه تعلق می گیرد، متعلق به پدیدآورنده آن خواهد بود.

ماده 15ـ اشخاصی که نرم افزاری را با تغییراتی که عرفاً نتوان آن را یک نرم افزار جدید به حساب آورد، به نام خود ثبت، تکثیر، منتشر، عرضه و یا بهره برداری نمایند، حقوق پدیدآورنده نرم افزار یادشده را نقض کرده اند.

ماده 16ـ اشخاصی که از نام، عنوان و نشان ویژه ای که معرف نرم افزار خاصی است برای نام، عنوان و نشان نرم افزار خود بدون اخذ مجوز دارنده حقوق مادی و معنوی نرم افزار سابق و یا نماینده قانونی وی استفاده نمایند، ناقض حقوق پدیدآورنده محسوب می شوند.

ماده 17ـ اشخاصی که با علم و اطلاع از عدم رعایت حقوق پدیدآورنده، نرم افزاری را که بدون اجازه پدید آورنده منتشر یا عرضه شده است تهیه و مورد بهره برداری قرار دهند، ناقض حقوق پدیدآورنده محسوب می گردند.

ماده 18ـ حق تکثیر تمام یا بخشی از نرم افزار بر روی حاملهای رایانه ای متعلق به پدیدآورنده است و سایر اشخاص حتی اگر قصد نشر یا عرضه یا بهره برداری نداشته باشند مجاز به تکثیر نیستند.

ماده 19ـ خرید و به کارگیری نرم افزارهای کپی غیرمجاز توسط دستگاههای دولتی و دیگر دستگاهها و واحدها و سازمانهای تابعه آنها که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام است ممنوع می باشد. ذیحسابان دستگاههای یادشده مجاز به پرداخت هزینه خرید نرم افزارهای کپی غیرمجاز نیستند.

تبصره ـ کارکنان دستگاههای موضوع این ماده، مجاز به نصب و بهره برداری نسخه کپی غیرمجاز نرم افزارهای مورد حمایت قانون روی رایانه های متعلق به دولت و دستگاه مرتبط نمی باشند. متخلفان از این حکم، مشمول مجازات مقرر در قانون خواهند بود.

بخش سوم ـ اختراع نرم افزار:

ماده 20ـ به منظور صدور تأییدیه فنی برای نرم افزارهائی که پدید آورنده مدعی اختراع آن است، در اجرای ماده (10) قانون، کمیته ای با ترکیب مقرر در ماده مذکور زیر نظر شورای عالی انفورماتیک تشکیل می شود. اعضای این کمیته به مدت سه سال منصوب می شوند و انتصاب مجدد آنان نیز بلامانع است. دستورالعمل مربوط به نحوه تشکیل جلسات و اتخاذ تصمیم در کمیته مذکور به تصویب شورای عالی انفورماتیک خواهد رسید.

ماده 21ـ در صورتی که متقاضی، مدعی اختراع نرم افزار باشد ابتدا با مراجعه به اداره مالکیت صنعتی، اظهارنامه مربوط را اخذ و تکمیل و همراه با مدارک و مستندات به اداره یادشده تسلیم و رسید دریافت می نماید.

اداره مالکیت صنعتی موظف است پس از انجام تشریفات قانونی یک نسخه از اظهارنامه به همراه مدارک و مستندات را به دبیرخانه شورای عالی انفورماتیک ارسال نماید. دبیرخانه مزبور موضوع را در کمیته حق اختراع مطرح و در صورت تأیید یا عدم تأیید فنی اختراع، مراتب را به اداره مالکیت صنعتی اعلام تا مرجع مذکور حسب مورد و بر اساس ترتیبات و تشریفات مقرر در قانون ثبت علائم و اختراعات و آئین نامه های مربوط مبادرت به صدور ورقه اختراع و اعلام نتیجه نماید.

ماده 22ـ حقوق دارنده ورقه ثبت اختراع نرم افزار همان است که در قانون ثبت علائم و اختراعات و اصلاحات بعدی آن مشخص شده است.

تبصره ـ استفاده از حقوق مندرج در قانون ثبت علائم و اختراعات مانع از برخورداری پدیدآورنده نرم افزار از حقوق موضوع قانون و مقررات این آئین نامه نخواهد بود.

 

بخش چهارم ـ چگونگی صدور گواهی ثبت نرم افزار:

ماده 23ـ دبیرخانه شورای عالی انفورماتیک با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، فرمهای لازم برای تکمیل توسط متقاضی ثبت نرم افزار را تهیه تا از طریق دبیرخانه مزبور در اختیار متقاضی قرار گیرد.

ماده 24ـ متقاضی ثبت نرم افزار پس از تکمیل فرمها، دو نسخه از نرم افزار را به دبیرخانه تحویل داده و رسید دریافت می دارد. علاوه بر آن متقاضی باید به ازای هر نرم افزار مبلغ یکصد هزار (000/100) ریال برای ثبت و یکصد هزار (000/100) ریال برای تأیید فنی به حساب خزانه واریز و رسید آن را نیز همراه تقاضای خود تحویل دهد.

ماده 25ـ شورای یادشده پیش از تأیید فنی، باید با ارسال یک نسخه از نرم افزار به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، عدم مخالفت نرم افزار را با اخلاق اسلامی و عفت عمومی و سلامت شخصیت کودکان و نوجوانان استعلام کند. وزارت یادشده موظف است ظرف یک ماه نظر خود را به شورا اعلام کند.

تبصره ـ چنانچه وزارت مذکور ظرف مدت یک ماه، در پاسخ به استعلام شورا قادر به اظهارنظر قطعی نباشد، موظف است ضمن اعلام دلائل خود، حداکثر ظرف سه ماه نظر قطعی خود را اعلام نماید. درغیراینصورت عدم مخالفت نرم افزار با ضوابط و مقررات فرهنگی از جمله اخلاق اسلامی، عفت عمومی و سلامت شخصیت کودکان و نوجوانان مورد تأیید تلقی خواهد شد.

ماده 26ـ شورا پس از دریافت تأییدیه وزارت مورداشاره موظف است حداکثر ظرف سه ماه نسبت به بررسی فنی نرم افزار اقدام و نظر خود را به وزارت یادشده اعلام نماید. عدم اعلام نظر شورا در مهلت مقرر به منزله تأیید فنی است.

ماده 27ـ وزارت مذکور موظف است حداکثر ظرف دو هفته پس از دریافت تأییدیه فنی شورا نسبت به ثبت نرم افزار و صدور گواهی ثبت به نام متقاضی اقدام نماید.

تبصره 1ـ دارنده گواهینامه ثبت نرم افزار می تواند شخصاً با مراجعه به وزارت تقاضا نماید حقوق مادی نرم افزار به شخص دیگری منتقل شود. در این صورت وزارت موظف است مراتب نقل و انتقال را ثبت و در گواهینامه ثبت نرم افزار درج نماید.

تبصره 2ـ وزارت موظف است مراتب ثبت و تغییرات مالکیت حقوق مادی نرم افزار را در جایگاه اینترنتی که به همین منظور ایجاد گردیده است درج کند.

ماده 28ـ چنانچه پدید آورنده، مدعی اختراع نرم افزار باشد، پس از طی مراحل مذکور در ماده(21)، نرم افزار در کمیته حق اختراع مذکور در ماده (10) قانون مورد بررسی قرار گرفته و مراتب تأیید یا عدم تأیید در فرم مربوط درج می گردد.

ابلاغ تأیید یا عدم تأیید اختراع توسط دبیرخانه شورای عالی انفورماتیک کشور به اداره مالکیت صنعتی و از آن طریق به متقاضی صورت می گیرد.

ماده 29ـ شورای عالی انفورماتیک و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مکلفند از نسخ نرم افزارهائی که جهت تأیید و ثبت در اختیار آنها قرار می گیرد به نحوی محافظت نمایند که مندرجات آن جز با رضایت مالک حقوق مادی نرم افزار در دسترس سایر اشخاص قرار نگیرد. اشخاصی که در دبیرخانه شورا و وزارت مذکور متهم به اهمال و سوء استفاده باشند، با شکایت مالک به عنوان ناقض حقوق وی تحت تعقیب قرار خواهند گرفت. به علاوه تخلف این قبیل اشخاص حسب مورد در هیئتهای رسیدگی به تخلفات اداری یا هیئتهای انضباطی مشابه رسیدگی و مجازات اداری مقرر نیز در مورد آنان اعمال خواهد شد.

تبصره ـ در موارد اختراع، موضوع تابع قوانین و مقررات مربوط خواهد بود.

ماده 30ـ قبول تقاضای ثبت اختراع و نیز ثبت نرم افزار، مانع اعتراض و ادعای حق از ناحیه اشخاص دیگر نخواهد بود و افراد ذی حق می توانند به مراجع صالحه قضائی مراجعه نمایند.

ماده 31ـ چنانچه متقاضی ثبت نرم افزار نسبت به تصمیم شورای عالی انفورماتیک و یا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعتراض داشته باشد حسب مورد می تواند در شورای یادشده و یا کمیته ای که توسط وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تعیین می شود تقاضای تجدید نظر و رسیدگی مجدد نماید.

قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیتهای غیرمجاز می‌نمایند       

ماده1ـ هر شخص حقیقی یا حقوقی که مبادرت به هرگونه اعمالی برای معرفی آثار سمعی و بصری غیرمجاز به جای آثار مجاز نماید و یا با تکثیر بدون مجوز آثار مجاز، موجب تضییع حقوق صاحبان اثر شود، اعم از جعل برچسب رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی الصاق شده بر روی نوار و لوحهای فشرده صوتی و تصویری (CD) و یا تعویض نوار یا محتوای داخل کاست نوار دارای برچسب و نظایر آن، برحسب مورد علاوه بر مجازات جعل و پرداخت خسارت وارده در جایی که تضییع حق موجب خسارت مالی است در صورت مطالبه صاحبان اثر خسارت وارده را جبران می‌کند و در هر حال به جریمه نقدی از دو میلیون (2.000.000) ریال تا بیست میلیون (20.000.000) ریال محکوم می‌شود.
        تبصره ـ در مرحله تشخیص عمل ارتکابی دادگاه می‌تواند نظر کارشناسی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را ملاک عمل قرار دهد.
       

ماده2ـ هرگونه فعالیت تجاری در زمینه تولید، توزیع، تکثیر و عرضه آثار، نوارها و لوحهای فشرده صوتی و تصویری نیاز به اخذ مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دارد. متخلفان از این امر به جریمه نقدی از ده میلیون (10.000.000) ریال تا یکصد میلیون (100.000.000) ریال محکوم می‌شوند.
        تبصره1ـ نیروی انتظامی موظف است ضمن ممانعت از فعالیت این گونه اشخاص و مراکز نسبت به پلمپ این گونه مراکز و دستـگیری افراد طبـق موازیـن قـضائی اقدام نماید.
        تبصره2ـ درخصوص شخصیتهای حقوقی، بالاترین مقام اجرائی تصمیم‌گیرنده مسؤول خواهدبود.
       

ماده3ـ عوامل تولید، توزیع، تکثیر و دارندگان آثار سمعی و بصری غیرمجاز اعم از این که مجوز فعالیت از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داشته و یا بدون مجوز باشند با توجه به محتوای اثر حسب مورد علاوه بر ابطال مجوز به یکی از مجازاتهای مشروحه ذیل محکوم خواهندشد:
        الف ـ عوامل اصلی تکثیر و توزیع عمده آثار سمعی و بصری مستهجن در مرتبه اول به یک تا سه سال حبس و ضبط تجهیزات مربوطه و یکصد میلیون (100.000.000) ریال جریمه نقدی و محرومیت اجتماعی به مدت هفت سال و در صورت تکرار به دو تا پنج سال حبس و ضبط تجهیزات مربوطه و دویست میلیون (200.000.000) ریال جزای نقدی و محرومیت اجتماعی به مدت ده سال محکوم می‌شوند. چنانچه عوامل فوق‌الذکر یا افراد زیر از مصادیق مفسد فی‌الارض شناخته شوند، به مجازات آن محکوم می‌گردند.
        1ـ تولیدکنندگان آثار مستهجن با عنف و اکراه.
        2ـ تولیدکنندگان آثار مستهجن برای سوءاستفاده جنسی از دیگران.
        3ـ عوامل اصلی در تولید آثار مستهجن.
        تبصره1ـ عوامل اصلی تولید آثار سمعی و بصری عبارت هستند از تهیه‌کننده (سرمایه‌گذار)، کارگران، فیلمبردار، بازیگران نقشهای اصلی.
        تبصره2ـ تعـداد نوار یا لوح فـشرده و مانـند آن بیـش از « ده نسخه» به عنوان « عمده» تلقی می‌گردد.
        تبصره3ـ سایر عوامل تولید، تکثیر و توزیع موضوع بند « الف» چنانچه از مصادیق افساد فی‌الارض نباشند به مجازات شلاق از سی تا هفتاد و چهار ضربه و جزای نقدی از ده میلیون (10.000.000) ریال تا پنجاه میلیون (50.000.000) ریال و محرومیت اجتماعی از دو تا پنج سال محکوم می‌شوند.
        تبصره4ـ تکثیر و توزیع‌کنندگان آثار سمعی و بصری کمتر از ده نسخه حسب مورد به جریمه نقدی از یک میلیون (1.000.000) تا ده میلیون (10.000.000) ریال و سی تا هفتاد و چهار ضربه شلاق محکوم خواهندشد.
        تبصره5 ـ آثار سمعی و بصری « مستهجن» به آثاری گفته می‌شود که محتوای آنها نمایش برهنگی زن و مرد و یا اندام تناسلی و یا نمایش آمیزش جنسی باشد.
        تبصره6 ـ چنانچه تولید، تکثیر، توزیع و یا داشتن آثار مستهجن از مصادیق افسادفی‌الارض نباشد مجازات مفسدفی‌الارض ندارد.
        ب ـ تهیه و توزیع و تکثیرکنندگان نوارها و دیسکتها و لوحهای فشرده‌شو و نمایشهای مبتذل چنانچه از مصادیق افساد فی‌الارض نباشند در مرتبه اول به سه ماه تا یک سال حبس و یا دو میلیون (2.000.000) ریال تا ده میلیون (10.000.000) ریال جزای نقدی و در مرتبه دوم به تحمل یک سال تا سه سال حبس و یا پنج میلیون (5.000.000) ریال تا سی میلیون (30.000.000) ریال جزای نقدی و در صورت تکرار به سه تا ده سال حبس و یا ده میلیون (10.000.000) ریال تا پنجاه میلیون (50.000.000) ریال جزای نقدی و ضبط کلیه تجهیزات مربوطه بنا به مراتب به عنوان تعزیر محکوم می‌شوند.
        تبصره1ـ آثار سمعی و بصری « مبتذل» به آثاری اطلاق می‌گردد که دارای صحنه‌ها و صورقبیحه بوده و مضمون مخالف شریعت و اخلاق اسلامی را تبلیغ و نتیجه‌گیری کند.
        تبصره2ـ دارندگان نوارها و دیسکتها و لوحهای فشرده مستهجن و مبتذل موضوع این قانون به جزای نقدی از پانصد هزار (500.000) ریال تا پنج میلیون (5.000.000) ریال و نیز ضبط تجهیزات محکوم می‌شوند و نوارها و دیسکتها و لوحهای فشرده مکشوفه امحاء می‌گردد.
        تبصره3ـ استفاده از صغار برای نگهداری، نمایش، عرضه، فروش و تکثیر نوارها و لوحهای فشرده غیرمجاز موضوع این قانون موجب اعمال حداکثر مجازاتهای مقرر برای عامل خواهدبود.
        ج ـ عوامل تهیه، تکثیر و توزیع نوارها و لوحهای فشرده سمعی و بصری که برابر قانون باید دارای پروانه و مجوز عرضه و فروش باشند در صورت نداشتن پروانه نمایش و مجوز عرضه و فروش ولو آنکه فاقد صحنه‌های مستهجن و مبتذل باشد، به دومیلیون (2.000.000) ریال تا ده میلیون (10.000.000) ریال جزای نقدی و در صورت تکرار به پنج میلیون (5.000.000) ریال تا پنجاه میلیون (50.000.000) ریال جزای نقدی و ضبط کلیه تجهیزات مربوط به عنوان تعزیر محکوم می‌شوند.
       

ماده4ـ هر کس با سوء استفاده از آثار مبتذل و مستهجن تهیه شده از دیگری، وی را تهدید به افشاء و انتشار آثار مزبور نماید و از این طریق با وی زنا نماید به مجازات زنای به عنف محکوم می‌شود ولی اگر عمل ارتکابی غیر از زنا و مشمول حد باشد حد مزبور بر وی جاری می‌گردد و در صورتی که مشمول تعزیر باشد به حداکثر مجازات تعزیری محکوم خواهد شد.
       

ماده5 ـ مرتکبان جرائم زیر به دو تا پنج سال حبس و ده سال محرومیت از حقوق اجتماعی و هفتاد و چهار ضربه شلاق محکوم می‌شوند:
        الف ـ وسیله تهدید قراردادن آثار مستهجن به منظور سوء استفاده جنسی، اخاذی، جلوگیری از احقاق حق یا هر منظور نامشروع و غیرقانونی دیگر.
        ب ـ تهیه فیلم یا عکس از محلهایی که اختصاصی بانوان بوده و آنها فاقد پوشش مناسب می‌باشند مانند حمامها و استخرها و یا تکثیر و توزیع آن.
        ج ـ تهیه مخفیانه فیلم یا عکس مبتذل از مراسم خانوادگی و اختصاصی دیگران و تکثیر و توزیع آن.
       

ماده6 ـ رابطه زوجیت مانع از اعمال مجازات مرتکب جرم تکثیر، انتشار و یا توزیع عمده اثر مستهجن نمی‌باشد.
       

ماده7ـ زیان دیده از جرائم مذکور در این قانون حق مطالبه ضرر و زیان را دارد.
دادگاه با احراز مکره بودن بزه دیده موضوع صدر ماده (4)، ضمن صدور حکم کیفری، مرتکب را به پرداخت ارش‌البکاره، مهرالمثل یا هر دو (حسب مورد) محکوم می‌نماید. بزه دیده می‌تواند دعوی مطالبه هزینه درمان و ضرر و زیان وارده را در دادگاه کیفری صالحه یا دادگاه محل اقامت خود اقامه نماید.
       

ماده8 ـ مأموران صلاحیتدار و ضابطان دادگستری، مدیران، کارکنان بخشهای دولتی، عمومی، خصوصی و قضائی که بنا بر اقتضاء شغلی آثار مستهجن در اختیار آنها قرار می‌گیرد، چنانچه با سوء نیت یا برای استفاده مالی مبادرت به انتشار آنها نموده و از مصادیق مفسد فی‌الارض نباشند، به دو تا پنج سال حبس و ده سال محرومیت از حقوق اجتماعی و هفتاد و چهار ضربه شلاق محکوم می‌شوند.
        در صورتی که موارد یادشده در اثر سهل‌انگاری افشاء گردد، مسامحه‌کننده به مجازات تا یک سال حبس و مجازات نقدی از ده میلیون (10.000.000) ریال تا بیست میلیون (20.000.000) ریال محکوم می‌شود.
       

ماده9ـ اماکن کسب، تولید و توزیع انواع آثار مستهجن (درصورت اطلاع قبلی مالک) به مدت شش ماه و در مورد آثار مبتذل به مدت سه ماه پلمپ می‌شود. در صورت برائت متهم یا صدور قرار منع تعقیب، از ملک رفع توقیف می‌شود. این دستور ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض در مرجع قضائی ذی‌صلاح می‌باشد.
       

ماده10ـ انتشار آثار مستهجن و مبتذل از طریق ارتباطات الکترونیکی و سایتهای کامپیوتری یا وسیله و تکنیک مشابه دیگر از مصادیق تکثیر و انتشار محسوب و مرتکب حسب مورد به مجازات مقرر در این قانون محکوم می‌شود.
       

ماده11ـ رسیدگی به جرائم مشروحه موضوع این قانون در صلاحیت دادگاههای انقلاب است.
       

ماده12ـ کلیه وسایل و تجهیزات مربوطه که براساس این قانون از محکومان ضبط می‌گردد به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تحویل می‌شود و درخصوص وسایل و تجهیزات تحویل‌شده از سوی مراجع ذی‌صلاح در شهرستانها نیز به همین نحو عمل می‌شود.
       

ماده13ـ از تاریخ تصویب این قانون کلیه قوانین مغایر با آن از جمله قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیتهای غیرمجاز می‌نمایند مصوب 24/11/1372 ملغی‌الاثر می‌باشد.
 
      قانون فوق مشتمل بر سیزده ماده و دوازده تبصره در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ شانزدهم دی‌ماه یکهزار و سیصد و هشتاد و شش مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 19/10/1386 به تأیید شورای نگهبان رسید.

حقوق فناوری اطلاعات (مربوط به تمرین دوم)

دوران ما را عصر اطلاعات یا عصر انفجار اطلاعات می گویند و در این دوران جامعه اطلاعاتی در حال شکل گرفتن است. نقش مهم، تاثیر گذار و اساسی اطلاعات در دنیای امروز توجه روز افزون و ویژه ای را می طلبد و بر همین اساس فناوری اطلاعات جهت پاسخگویی به این نیاز ایجاد گردیده است . فناوری اطلاعات دانشی است که به چگونگی گردآوری، پردازش ، ذخیره، مبادله و انتقال اطلاعات می پردازد و حقوق فناوری اطلاعات زیر ساختهای حقوقی لازم جهت حمایت از داده ها در چنین محیطی را فراهم ساخته و همچنین مسائل حقوقی مربوط به این دانش را تبیین می کند . امروزه اطلاعات به یک ثروت ارزشمند بنگاههای اقتصادی و افراد مبدل گشته و هر تلاشی جهت حمایت حقوقی و حفظ و حراست از آنها یک نیاز اساسی و مبرم صاحبان این اطلاعات است و حقوق فناوری اطلاعات به این نیاز پاسخ می دهد. بعلاوه تعبیه و ایجاد زیر ساختهای حقوقی لازم جهت تبادل اطلاعات در فضای مجازی نیز از وظایف وکارکردهای این رشته حقوقی است . لذا تمام مسائل حقوقی راجع به نرم افزارها – پول الکترونیکی – تجارت الکترونیکی – بانکداری الکترونیک – امضای الکترونیکی، اینترنت و غیره در این رشته حقوقی مورد بحث قرار می گیرد . حقوق برای تعیین ضمانت اجرای لازم جهت حفظ و حراست از حقوق ،اموال و دارائیهای اشخاص در فضای مجازی ، مقررات راجع به جرائم و مجازاتهای رایانه ای رانیز ایجاد کرده است . در کنار جرائمی که در دنیای عینی و ملموس رخ می دهد جرائم دیگری نیز وجود دارند که صرفاً در فضای مجازی اتفاق افتاده و ویژگیها، شرایط و آثار و نتایج خاص خود را دارند .وجود جرائم رایانه ای ،تدوین و تصویب قوانین مجزا و خاصی را لازم می داردکه این مسائل نیز در این رشته حقوقی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. حقوق فناوری اطلاعات ارتباط بسیار نزدیک و وسیعی با حقوق مالکیتهای معنوی دارد چراکه خود اطلاعات و دانشی که گردآوری ، پردازش ، ذخیره و مبادله این اطلاعات را میسر می سازد در بیشتر موارد تحت عنوان مالکیتهای ناملموس و معنوی مورد حمایت قرار گرفته وقانونگذار علاوه بر شناسائی حقوق انحصاری برای صاحبان این اموال، ضمانت اجراهای شدید مدنی و کیفری را نیز برای ناقضین این دسته از حقوق تعیین کرده است. لذا در بررسی حقوق فناوری اطلاعات، حقوق مالکیتهای معنوی نیز تا آنجا که مربوط بدان می شود (بویژه در خصوص حمایت از کپی رایت و اسرار تجاری) مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت. در میان همه موضوعات مختلف مربوط به فناوری اطلاعات، نرم افزارهای رایانه ای نقشی مهم و اساسی دارند. نرم افزارها هم از جهت اهمیت وارزش ذاتی خود و هم از جهت نقشی که در دیگر رشته های فناوری اطلاعات دارند اهمیتی مضاعف می یابند چراکه در تمامی مسائل مربوط به تجارت الکترونیک ،‌دولت الکترونیک – پول الکترونیکی و غیره، نرم افزارها هستند که بیشتر امور مربوط بدانها را انجام داده یا انجام آنها را تسهیل می کنند و در یک مقیاس وسیع در روند حرکت بسوی جامعه دانایی محور نقشی اساسی و مهم داشته و تکوین چنین جامعه ای راتسهیل مینمایند . بنابراین اگر نرم افزار را سرآمد فناوری اطلاعات بدانیم سخنی بگزاف نگفته ایم. آنچه که ما در این مقال درصدد تبیین آن هستیم بررسی جنبه های مختلف حقوقی موضوعات گوناگون فناوری اطلاعات است و باتوجه به نقش و اهمیت نرم افزارهای رایانه ای در ابتدا به حقوق نرم افزار می پردازیم. ● حقوق نرم افزار: ▪ نرم افزار در یک تعریف کلی عبارتست ا ز مجموعه دستور العملهایی که به منظور انجام کاری به کامپیوتر داده میشود. و صرفنظر از این تعریف و یا تعاریف دیگری که در مور نرم افزار وجود داشته یا می تواند وجود داشته باشد ،‌معنا و مفهوم نرم افزار ازنظر عرف مشخص و روشن است. مرسوم است که درمورد کامپیوتردو اصطلاح سخت افزار و نرم افزار را بکار می برند و سخت افزار به دستگاهها و ابزار مادی، ملموس و عینی و نرم افزار به جنبه های غیر ملموس و غیر مادی کامپیوتر مربوط می شود. ▪ نرم افزارها انواع و اقسام مختلفی دارند که از آن جمله میتوان از سیستم عامل (که رابط و واسطه بین سخت افزار و نرم افزار است) و نرم افزار های کاربردی (که برای انجام کارهایی که نیاز خاصی را از کاربر برطرف می سازند،‌استفاده می شود همانند نرم افزارهای مالی و یا غیر آن) نام برد ، ولی همگی نرم افزارها از یک جهت ،بسیار به یکدیگر شباهت دارند و آن اینکه برای ساخت وتولید یک نرم افزار انجام مراحل مختلف و گاه پیچیده ای (که به آن مهندسی نرم افزار گفته می شود) لازم است و همچنین پیچیدگی و تنوع کار در عین اینکه تخصص های ویژه خود را می طلبد، به نرم افزار در بین آثار موضوع حقوق مالکیتهای معنوی تشخص و اصالت خاصی می بخشد . لذا انجام وطی مراحل تحلیل، طراحی، برنامه نویسی- تست (و تکامل) در فرایند تولید هرنرم افزار ضروری است. تردیدی نیست که انجام این مراحل علاوه بر نیاز به نیروی انسانی کارآزموده و متبحر، مستلزم در اختیار داشتن سرمایه و منابع مالی لازم و کافی بوده و در عین حال مدیریت قوی و کار آمدی را لازم دارد که با شناخت دقیق و کافی از بازار و نیاز جامعه، مجموعه عوامل تولید را هدایت و راهبری نموده و نهایتاً منتهی به طراحی و تولید نرم افزاری گردد که در عین اینکه مطابق با اهداف از پیش تعین شده واستانداردهای لازم باشد ، به نیازهای موجود نیز پاسخ دهد. باتوجه به این فرایند وهزینه های سرسام آوری که جهت تهیه و تولید یک نرم افزار صرف می گردد، لزوم حمایت حقوقی و قانونی از حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای یک اصل مهم و غیرقابل بحث در تمامی نظامهای حقوقی دنیا است و تردیدهای احتمالی که در این زمینه وجود دارد بیشتر معطوف به حمایت یا عدم حمایت از نرم افزارهای خارجی در حوزه های ملی است والا در خصوص حقوق انحصاری پدیدآورنده و ضروت حمایت قانونی از آن، هیچ تردیدی وجود ندارد. ● نظامهای حمایت از حقوق پدیدآورنده نرم افزار برای حمایت از حقوق پدیدآورنده نرم افزارهای رایانه ای در نظام مالکیتهای معنوی سه روش را می توان دنبال کرد: ۱- حمایت از حقوق پدیدآورنده در قالب مالکیتهای ادبی و هنری (کپی رایت) – کپی رایت که به حق تکثیر نیز ترجمه شده است ، معادلی است که در نظام کامن لا برای این دسته از حقوق مالکیتهای معنوی استفاده میشود و در واقع نظام کامن لا بواسطه تاکید بیشتری که بر حقوق مادی و اقتصادی پدید آورنده دارد ( که اصلی ترین آن نیز حق نشر یا تکثیر آن است) از این اصطلاح استفاده نموده است درحالیکه نظام رمی – ژرمنی بجای این اصطلاح از عبارت حق مولف استفاده می نماید با این هدف که بر جنبه های معنوی و اخلاقی حق پدیدآورنده تاکید بیشتری نماید . در قالب ونظام کپی رایت از آثار ادبی و هنری حمایت می گردد که انواع و اقسام آن که در واقع بیانگر ارائه حدود و ثعور مشخص و دقیق آن است در قوانین و مقررات داخلی و بین المللی بوضوح مشخص گردیده است( همانند کتب – نشریات ونوشتجات وجزوه ها ، اثار هنری نظیر نقاشی – مجسمه سازی – عکاسی –اثار رادیو وتلویزیونی وغیره ). تردیدی نیست که نرم افزار کامپیوتری شباهت های زیادی با آثار ادبی و هنری دارد ولی عمده ترین تمایز و اختلاف بین ایندو در این است که آثار ادبی و هنری بیشتر زائیده ذوق و سلیقه و قریحه اشخاص است در حالیکه تولید نرم افزار بیشتر با دانسته ها، دانش و فنونی که شخص انها را اموخته است ، ارتباط دارد تا ذوق و سلیقه شخصی. در نظام تقنینی ایران هرچند که از دیرباز مسائل و مباحثی بصورت جسته و گریخته در این خصوص مطرح می گردیده ولی اولین قانون مدون در این زمینه قانون حمایت از حقوق مولفان ، مصنفان و هنرمندان مصوب ۱۳۴۸ است که این قانون در حال حاضر نیز لازم الاجرا می باشد.ولی ایران به هیچ یک از کنوانسیونهای بین المللی برای حمایت از مالکیتهای ادبی وهنری (که مهمترین انها کنوتانسیون برن میباشد ) ،ملحق نگردیده است ولذا اثار خارجی در ایران تحت حمایت قانونی قرار نمیگیرند . ۲- حمایت از حقوق پدیدآورنده در قالب مالکیتهای صنعتی (حق مخترع) در خصوص انطباق تهیه و تولید نرم افزار با نظام حق اختراع تردیدها و اختلاف نظرات جدی وجود دارد.مفهوم اختراع از نظر عرف روشن است و بمعنای ابداع یک وسیله جدید برای رسیدن به نتایج و محصولات جدید صنعتی یا کشاروزی می باشد تردیدها بیشتر از آنجا ناشی می شود که نرم افزار بیشتر یک ماهیت دستور العملی و ریاضی داشته و در عین حال بیشتر اختراعات بر مبنای علوم تجربی و تحصیل و ایجاد می گردد امری که در نرم افزار وجود و سابقه نداردودر عین حال ایده نیز در قالب نظام حق اختراع قابل حمایت نیست . بهرحال امروزه کمابیش پذیرفته شده که اگر نرم افزاری تولید گردیده که شرایط و ضوابط اختراع (مفید بودن، معمولی نبودن و جدید بودن و کاربرد صنعتی داشتن) را دارا باشد می تواند بعنوان اختراع شناسائی گردیده و در این چهارچوب مورد حمایت قرار گیرد.سابقه حمایت ازمالکیتهای صنعتی در حقوق ایران طولانی تر است واولین قانون در این زمینه تحت عنوان قانون ثبت علائم واختراعات در سال ۱۳۱۰ به تصویب رسیده است مضاف انکه ایران به چند کنوانسیون بین المللی جهت حمایت از علائم تجاری واختراعات (منجمله کنوانسون پاریس جهت حمایت از علائم واختراعات وکنوانسون مادرید راجع به ثبت بین المللی علائم) ملحق شده است که امکان حمایت از علائم واختراعات خارجی فراهم شده است . ۳- تعبیه و ایجاد نظام خاص جهت حمایت از حقوق نرم افزار. بر این پایه هرچند که نرم افزارهای رایانه ای وجه شباهتهایی با هریک از دو نظام (مالکیتهای ادبی و هنری- مالکیتهای صنعتی) دارد واز نرم افزار می توان در هردوقالب یا حداقل در قالب نظام مالکیتهای ادبی و هنری حمایت نمود، ولی باتوجه به تردیدهایی که از این جهت وجود داشته و ممکن است نظام حمایتی را دچار خدشه ساخته یامختل کند، بایستی نظام حمایتی خاص که می تواند در برگیرنده هر دوی نظامهای پیش گفته باشد، با تصویب قانون خاص برای حمایت از نرم افزار تعبیه و ایجاد نمود. درخصوص احتمال عدم امکان تمسک به قوانین موجود در مورد حمایت از مالکیتهای معنوی جهت حمایت از نرم افزار ، توجه به این نکته مهم واساسی است که نظامهای حقوقی مختلف برای نقض حقوق پدیدآورنده ضمانت اجرای کیفری قائل گردیده اند و اگر در شمول یا عدم شمول این قوانین و ضمانت اجراها نسبت به نرم افزار تردید پیش آید، باتوجه به اصول حاکم بر تفسیر در حقوق کیفری (اصل تفسیر بنفع متهم و اصل تفسیر مضیق و در چارچوب قانون) بایستی در‌موارد مشکوک به قدر متیقن اکتفا نمود و از توسعه دامنه شمول قانون پرهیز کرد و در اینصورت تردیدی در عدم شمول قانون (حداقل دربخش ضمانت اجراهای کیفری) نسبت به نرم افزارباقی نمی ماند. بهر حال وباتوجه به این مشکلات وبا ایجاد نظام خاص حمایت از نرم افزار ، این‌ نظام حمایتی می تواند تلفیق و ترکیبی از هر دو نظام یادشده باشد، بدین معنا که نرم افزار را هم مشمول نظام حمایتی مالکیتهای صنعتی و هم نظام حمایتی مالکیتهای ادبی و هنری قرارداد. در ایران تا قبل از سال ۷۹ تردیدهای فراوان و جدی در مورد امکان یا عدم امکان استناد به قانون حمایت از حقوق مولفان ، مصنفان و هنرمندان در خصوص نقض حقوق نرم افزار وجود داشت، گرچه برخی دادگاهها هم با استناد به قانون یادشده مبادرت به رسیدگی و صدور حکم می نمودند. ولی نهایتا در سال ۷۹ و پس از سالها بررسی و کش و قوسهای فراوان در نهادهای ذیربط اعم از شورایعالی انفورماتیک ،‌هیأت دولت ،‌مجلس شورای اسلامی و غیره، نهایتاً قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای بتصویب مجلس شواری اسلامی رسید که در ادامه به بررسی مفاد قانون یادشده خواهیم پرداخت. نکته قابل ذکران است که قانون موصوف از هر دو نظام حمایتی جهت حمایت از حقوق پدیدآورنده استفاده نموده است.● بررسی قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای همانگونه که گفته شد قانون یادشده که مصوب ۴/۱۰/۷۹ مجلس شورای اسلامی باشد نظام خاصی را جهت حمایت از نرم افزارهای رایانه ای بر قرار کرده است که در ادامه به شرح و توضیح قسمتهای مختلف قانون می پردازیم : ۱-موضوعات مورد حمایت قانون کدامند : همانگونه که از نام قانون نیز هویداست هدف اصلی واساسی قانون، حمایت از نرم افزارهای رایانه ای است.مفهوم نرم افزار را نیز توضیح دادیم و در عین حال عرف نیز تصویر روشنی از آن دارد. و لذا هرآنچه که بعنوان نرم افزار توصیف و خوانده می شود ( با رعایت شرایط مندرج در قانون) از حمایتهای حقوقی مندرج در قانون برخوردار می باشد. علاوه بر این، ماده یک قانون، نحوه تدوین و ارائه داده ها در محیط قابل پردازش رایانه ای را نیز مشمول احکام نرم افزار دانسته است. آنچه که این قسمت از ماده در صدد بیان آن است ظاهراً حمایت از پایگاه داده است لذا پایگاه داده نیز همانند نرم افزار مشمول حمایتهای قانونی خواهد بود اما پایگاه داده چیست؟ معمولاً پایگاه داده برای سایر زمینه ها غیر از کامپیوتر نیز بکاربرده می شود و عموماً چنین گفته می شود که هرجا که اطلاعاتی منظم در رابطه با هدفی خاص جمع آوری شده باشد، یک پایگاه داده تشکیل شده است ،مثل یک دفترچه راهنمای تلفن. و در ارتباط با کامپیوترنیز پایگاه داده اینگونه تعریف شده است: پایگاه داده عبارست از مجموعه ای از داده ها یا فایلی که شامل تعدادی رکورد (یا جدول) متشکل از چند نوع فیلد (ستون ) در کنار عمل کننده هایی است که جستجو ،‌مرتب سازی و عملیات مشابه را سهولت می بخشند. لذا مجموعه اطلاعاتی به کامپیوتر داده می شودو پایگاه داده عملیات جستجو و مرتب سازی و امثال آن را روی داده ها فراهم می سازد . قانون ما با عبارت یادشده " نحوه تدوین و ارائه داده ها در محیط پردازش رایانه ای " پایگاه داده را نیز مشمول احکام نرم افزار دانسته و از حمایتهای قانونی برخوردار می داند. پس طبق قانون ماهم نرم افزارهای رایانه ای و هم پایگاه داده مشمول قانون حمایت از نرم افزارهای رایانه ای می باشد. ۲-حقوق مورد حمایت قانون ماده ۱ قانون سال ۷۹ در این زمینه اشعار میدارد :حق نشر ،عرضه،اجرا وحق بهره برداری مادی ومعنوی نرم افزارهای رایانه ای متعلق به پدید اورنده ان است . پس قانون ما دوحق مجزا را منحصرا متعلق به پدید اورنده نرم افزار دانسته واز ان حمایت میکند: ▪ حقوق مادی ▪ حقوق معنوی الف- حقوق مادی هرگونه بهره برداری اقتصادی وحق استفاده مادی از نرم افزار متعلق به پدید اورنده ان است .قانونگذاربرخی مصادیق حقوق مادی رادر ابتدای ماده ۱بیان نموده ودرادامه بطور کلی حق بهره برداری مادی رامتعلق به پدید اورنده دانسته است .مصادیقی از حقوق مادی که در صدر ماده ۱ بیان شده است عبارتند از حق نشر ،حق عرضه وحق اجرای اثر . ۱- حق تکثیر واجرای اثر تکثیر اثر اولین وبدیهی ترین حقی است که پدید اورنده نرم افزار دارد .پدید اورنده حق دارد نرم افزار متعلق به خود را تکثیر نموده ودیگران از انجام این عمل حتی برای یک نسخه ممنوع هستند . بخاطر اهمیت فراوانی که حق تکثیر اثر دارد ،کل حقوق صاحب اثر به کپی رایت (که معادل فارسی ان حق تکثیر میباشد ) تعبیر میشود . پس ازتکثیر نرم افزار ، طبیعتا بایستی برای فروش ویا واگذاری عرضه گردد. لذا مقدمه عرضه نرم افزار ، تکثیر ان است وکل این فرایند ، نشر نرم افزار خوانده میشود . ۲- حق اجرای اثر حق اجرای اثر در عرصه حقوق مالکیتهای معنوی بیشتر در مورد اثار ادبی وهنری مثل کتاب ، نمایشنامه،موسیقی واثار صوتی مصداق پیدا میکند .ودر مورد نرم افزارهای کامپیوتری شاید بتوان مواردی راکه یک نرم افزار جهت اشنایی مردم اجرا گردیده وکارکردها وقابلیتهای ان توضیح داده میشود ، معادل اجرای اثر دانست . وهمانگونه که اشاره شد حقوق مادی پدید اورنده اثر محدود به این دومورد نیست وصاحب اثر حق هر گونه بهره برداری واستفاده مادی واقتصادی از اثر را بهر شکل وتحت هرعنوانی که باشد را خواهد داشت (منجمله واگذاری وانتقال حقوق به اشخاص ثالث ) ویژگیهای حقوق مادی: ▪ حقوق مادی دارای دوویژگی اصلی است : ۱-محدود به زمان معین بودن برقراری نظام کپی رایت وشناسایی حقوق انحصاری برای پدید اورنده ان ،برای حمایت از افراد خلاق وصاحب فکر وایده است تا بتواننددر پر توی حمایتهای قانونی اثار جدیدی به منصه ظهور رسانده وازعایدات ومنافع مادی اثر خود بهره مند شوند .واز طرف دیگر ، منافع وحقوق جامعه نیز نبایستی نادیده انگاشته شود .جامعه باید از نتایج تفکر وابتکار افراد خود بهره مند گردیده وهمین اثار زمینه ساز ومقدمه خلق وایجاد اثار جدید گردیده ودر تحلیل نهایی منتهی به پیشرفت وتعالی جامعه گردد.یکی از دلایل اصلی مخالفان نظام کپی رایت ، همین مسئله انحصاری بودن حقوق پدید اورنده است که عملا بهره مندی ویا عدم بهره مندی جامعه از حاصل تفکر واندیشه افراد اندیشمندومتفکرصاحب اثر ( حتی باپرداخت بهای ان ) ، موکول به تصمیم شخصی انها ویا وراث انان برای انتشارویا عدم انتشار اثارمیگردد . بهمین خاطر وبلحاظ ایجاد تعادل بین منافع فردوجامعه ، حقوق مادی صاحب اثر به مدت زمان معینی محدودگردیده است . اینمدت زمان در کنوانسیون برن تا ۵۰ سال پس از مرگ پدید اورنده میباشد وقانون حمایت از حقوق مولفان ، مصنفان وهنرمندان در ماده ۱۲ خود ،مدت استفاده از حقوق مادی پدید اورنده موضوع قانون که بموجب وصایت یا وراثت منتقل میشود را از تاریخ مرگ پدید اورنده بمدت ۳۰ سال دانسته است . درقانون حمایت از نرم افزارهای رایانه ای ، مدت حقوق مادی ۳۰ سال پس از پدید اوردن نرم افزار تعیین شده است .درمورد نرم افزار بر خلاف دیگر اثار ادبی وهنری ،مبدا محاسبه ۳۰ سال حمایت از حقوق مادی را زمان پدیداوردن ( یا تولید نرم افزار )دانسته است ودر واقع قانونگذار مدت حمایت از حقوق انحصاری مادی را محدودتر وکوتاهتر نموده است .فلسفه چنین حکمی نیز روشن است ، با توجه به پیشرفتهای سریع فن وتکنولوژی بویژه در حوزه فناوری اطلاعات ونرم افزار ، پس از گذشت مدت زمانی ، نرم افزار های جدیدی تولید وایجاد میگردند که عملا نرم افزارهای سابق را از دور خارج میگردانند وبهمین خاطر مدت زمان حقوق مادی محدودتر گشته است . ۲-قابل انتقال بودن حقوق مادی پدید اورنده نرم افزار یک حق مالی است وهمانند هر حق مالی دیگر، قابل اسقاط ویا واگذاری به غیر است.انتقال حقوق مادی به دوشکل میتواندانجام گیرد : الف- انتقال قهری واز طریق ارث : حقوق مادی پدید اورنده همانند سایر اموال ودارائیهای شخص متوفی به وراث وی به ارث میرسد ودر این صورت ، وراث جانشین شخص متوفی برای استفاده وبهره برداری مادی از نرم افزار خواهند بود . ب- انتقال قراردادی – از طریق انعقاد قراردادهای معوض ویا مجانی وواگذاری تمام یا بخشی از حقوق مادی پدید اورنده به اشخاص ثالث . ودر این مورد نیز انتقال گیرنده در قسمتی که حقوق مربوط به نرم افزار به وی واگذار شده است ، جانشین پدید اورنده بوده ومیتواند کلیه حقوق مربوط بدان را اعمال نموده ویا از ان استفاده کند . منتهی بایستی توجه داشت که اگر حق استفاده از یک نرم افزار به شخصی واگذار شود( همانند خریدهای معمول نرم افزارهای عادی ) وی فقط حق استفاده شخصی از ان نرم افزار را داشته وحق واگذاری ویا تکثیر نرم فزارا نخواهد داشت وفقط با واگذاری کد نرم افزار ((source است که کلیه حقوق مربوط به نرم افزار به شخص منتقل میگردد. ● استثنای مهم حقوق مادی –استفاده منصفانه (fair use ) در تمامی نظامهای حقوقی جهان حقوق مادی صاحب اثر یک استثنای مهم دارد وآن عبارتست از استفاده منصفانه از اثار ادبی وهنری. استفاده منصفانه در واقع رویکردی است جهت تعدیل حق صاحب اثر در استفاده انحصاری از اثر خود .چنین استفاده ای در عین اینکه بدون اجازه صاحب اثر وهمچنین بدون پرداخت بهای ان صورت میگیرد ولی مغایر با حقوق پدید اورنده تلقی نگردیده ونقض حق وی تلقی نمیشود . استفاده ای منصفانه تلقی میگرددکه اولا قصد انتفاع وسود جویی در ان وجود نداشته باشدومثلا برای مقاصد علمی ، آموزشی وتحقیقاتی باشد وثانیا استفاده از اثر برای مقاصد مزبور هم در حد متعارف باشد . کنوانسیون برن در مواد ۱۰ و۱/۱۰ خود تحت عنوان استفاده آزاد(free use ) ان رابرسمیت میشناسد. مواد ۷و۱۱ قانون حمایت از حقوق مولفان،مصنفان وهنرمندان در این زمینه نقل از اثرهایی که انتشار یافته است واستناد بدانها برای مقاصد ادبی وعلمی وفنی و آموزشی وتربیتی وبه صورت انتقادوتقریظ باذکر ماخذ در حد متعارف رامجاز دانسته وبعلاوه نسخه برداری از اثر را فقط در صورتی که برای استفاده شخصی وغیر انتفاعی باشد ، مجاز اعلام نموده است . ولی قانون حمایت از حقوق پدید اورندگان نرم افزارهای رایانه ای استفاده منصفانه را بسیار محدود کرده است .حسب ذیل ماده ۷ قانون تکثیر نرم افزاری که بطور مجاز برای استفاده شخصی تهیه شده است، چنانچه بطور همزمان مورد استفاده قرارنگیرد بلامانع است .این ماده همچنین تهیه نسخه پشتیبان (backup ) رابا همان شرایط مذکور (عدم استفاده همزمان ) بلامانع اعلام نموده است *دفتر حقوق فناوری اطلاعات همکاران سیستم

منبع : پایگاه اطلاع رسانی ITanalyze

نتیجه ی جلسه ی گروهی برای حل تمرین سری دوم

جلسه ی گروهی برای انجام تمرین سری دوم در تاریخ دوازدهم خرداد برگزار گردید. هر سه عضو گروه در این جلسه شرکت کردند. در این جلسه به حل تمرینات اقدام شد.

مظفری

جلسه ی گروهی برای حل تمرین سری دوم

جلسه ی گروهی به منظور انجام قسمتهای گروهی تمرین سری دوم در روز دوازدهم خرداد برگزار می شود. لطفاً در این جلسه حتماً شرکت نمایید در غیر این صورت از گروه حذف خواهید شد.

مظفری

فعالیت مجرمان اینترنتی در حال افزایش است

همچنان که بهره برداری از فناوری اطلاعات و ارتباطات می تواند برای افراد جامعه راحتی و پیشرفت را فراهم کند در نقطه مقابل نیز همین فناوری می تواند مشکلات و معضلات شدیدی را نیز پدید آورد.
به عنوان نمونه جرائم اینترنتی (جرمی که از طریق کامپیوتر و اینترنت رخ می دهد) یکی از معضلاتی به شمار می آیند که فناوری های نوین در جوامع بشری به وجود آورده اند. در واقع به همان اندازه که اینترنت و سرویس های آن توانسته اند تغییرات شگرفی در زندگی انسان به وجود بیاورند به همان اندازه نیز فرصت های جدیدی را در اختیار مجرمان قرار داده اند. براساس گزارش های منتشر شده، جرائم اینترنتی در برخی کشورها به عنوان یک منبع پولساز غیرمشروع از قاچاق مواد مخدر پیشی گرفته و در هر سه ثانیه، اطلاعات شخصی یک نفر در جهان به سرقت می رود و در برخی کشورهای جهان ای میل های جعلی، وب سایت های ساختگی و تبلیغات آنلاین برای فریب دادن کاربران به منظور برملا کردن اطلاعات شخصی مانند شماره کارت های اعتباری و... مورد استفاده قرار می گیرند و خلافکاران اینترنتی در بازار سیاه آنها را به بالاترین پیشنهاد می فروشند و در این میان کشور ما ایران نیز از این شرایط مستثنی نیست و شاید بتوان گفت جرائم کامپیوتری در کشور ما روز به روز در حال گسترش است. برای صحت این ادعا نیز کافی است به آمارهایی که از سوی ارگان های مربوطه منتشر شده توجه داشته باشیم تا آنجا که به عنوان مثال در آخرین آماری که از سوی شورای حل اختلاف رسیدگی به جرائم رایانه ای منتشر شده به نوعی این جرائم با افزایش رشد 25 درصدی همراه شده اند. همچنین براساس اظهارات رئیس مبارزه با جرائم رایانه ای ناجا، در سال 88 آمار پرونده های تشکیل شده در حوزه جرائم رایانه ای رشدی 100درصدی را داشته و به عبارتی باید گفت مجرمان اینترنتی سال گذشته بسیار فعال عمل کرده اند.
این جرائم رو به گسترش
هرچند ورود تکنولوژی های جدید در کشور و همه گیر شدن آن همیشه با تاخیر همراه بوده اما متاسفانه جرائم رایانه ای در کشور ما با رشد روز افزونی همراه شده تا آنجا که براساس آمار های رسمی در سال 85 حدود 79 پرونده درخصوص جرائم رایانه ای به سیستم آگاهی کشور وارد شده که این آمار در سال 86 به 98 پرونده، در سال 87
به 128 پرونده و در شش ماهه اخیر به 111 پرونده رسیده است. به این ترتیب می توان گفت هر سال چند درصد میزان ورودی پرونده به آگاهی در این حوزه افزایش داشته و این آمار در شش ماهه اخیر، به اندازه 12 ماه سال های گذشته بوده که نشان دهنده سیر صعودی تعداد پرونده های این حوزه است.
مهرداد امیدی رئیس مبارزه با جرائم خاص رایانه ای پلیس آگاهی ناجا، با اشاره به تصویب قانون جرائم رایانه ای و مطرح شدن جرم های جدیدتر از افزایش 100 درصدی پرونده های جرائم رایانه ای در سال گذشته خبر داده و می گوید: «طی 10 ماهه آخر سال 88 آمار پرونده های تشکیل شده در حوزه جرائم رایانه ای 100درصد افزایش داشته و ماموران پلیس در این مدت 50 درصد از پرونده های جرائم رایانه ای را کشف کردند که میزان کشف این پرونده ها در 10ماهه سال 88 نسبت به مدت مشابه سال 87 تغییر چندانی نداشته است.»
وی سوءاستفاده از کارت های بانکی و هتک حیثیت افراد و نشر اکاذیب را به عنوان شایع ترین جرم ها در حوزه اینترنت معرفی کرده و می افزاید: «در سال گذشته سهم سوءاستفاده از کارت های بانکی 28 درصد و سهم هتک حیثیت افراد و نشر اکاذیب هم 28 درصد بود. همچنین نفوذ غیرمجاز به سیستم ها و داده های رایانه ای 10 درصد، کلاهبرداری های رایانه ای حدود پنج درصد، کلاهبرداری از طریق ای میل دو درصد و سهم جعل رایانه ای نیز کمتر از یک درصد طی 10 ماهه 88 گزارش شده است.»
به گفته امیدی طی 11ماهه اخیر حدود
100 نفر در رابطه با جرائم رایانه ای دستگیر شدند که میانگین سنی این مجرمان 18 تا 35 سال است و 83 درصد از مجرمان بین 18 تا 35 سال سن دارند و 13 درصد نیز بالای 35 سال و چهار درصد از مجرمان نیز زیر 18 سال سن دارند.
خلاء آموزش ،افزایش جرم
به باور اکثر کارشناسان ناآشنایی کاربران با ویژگی های فضای سایبر، بی توجهی به امنیت فناوری اطلاعات از سوی آنها و موسسات دولتی و خصوصی، افزایش میزان کاربری و بهره گیری از شبکه های رایانه ای، پیچیده تر شدن فعالیت های متخلفان و مجرمان فضای سایبر و فقدان همکاری های بین المللی در مقابله با جرائم رایانه ای از علل وقوع جرائم رایانه ای در کشور به شمار می آیند. آنچه مسلم است یکی از چالش ها در این حوزه عدم آگاهی مردم از وجود این قوانین و چگونگی برخورد با این جرائم است زیرا اکثر افرادی که به وسیله اینترنت مورد سوءاستفاده قرار گرفته اند به سبب ناآگاهی از روند رسیدگی به جرائم اینترنتی از شکایت علیه مجرمان منصرف شده اند از این رو اطلاع رسانی در این زمینه امری ضروری به نظر می رسد. در همین خصوص امیدی اعتقاد دارد با توجه به افزایش بانکداری الکترونیک و استفاده از کارت های بانکی همچنین انجام ثبت نام از طریق کارت های بانکی و الکترونیکی، سوءاستفاده هایی در این رابطه از سوی افراد سودجو صورت می گیرد و متاسفانه مردم در حفظ و نگهداری کارت ها و رمزکارت های الکترونیکی خود بی دقت هستند به طوری که گاهی مواقع با مراجعه به کافی نت ها رمز کارت خود را در اختیار افراد غریبه قرار می دهند و پس از آن ممکن است به وسیله رمز کارت ها از حساب آنها سرقت هایی صورت بگیرد.
رئیس مبارزه با جرائم رایانه ای آگاهی ناجا با اشاره به تصویب قانون جرائم رایانه ای و برطرف شدن برخی ابهامات موجود اظهار می کند برخی از رفتارها در فضای اینترنت با ابهاماتی روبه رو بود. به طور مثال در بحث برخورد با نفوذ غیرمجاز و دسترسی به داده ها، جعل داده ها و کلاهبرداری های رایانه ای و سرقت داده ها و اطلاعات، مشکل قانونی وجود داشت که با تصویب قانون جرائم رایانه ای این ابهامات برطرف شد.
وی با اشاره به افزایش مسوولیت پذیری در فضای سایبر به واسطه تصویب قانون جرائم رایانه ای تصریح می کند: «پیش از این افرادی که تحت پوشش شرکت ها و موسسات حقوقی اقدام به تخلف می کردند، شرکت مورد نظر هیچ مسوولیتی در برابر تخلفات نداشت اما در این قانون خود شرکت هم مسوول بوده و ممکن است آن شرکت منحل شود.» امیدی با اشاره به اینکه در این قانون مجازات ها به شکل حبس و نقدی پیش بینی شده که مجازات های نقدی براساس نرخ تورم در هر سال به تدریج افزایش می یابد، خاطرنشان می کند: «مجازات های نقدی از پنج میلیون تا 100 میلیون ریال پیش بینی شده و در برخی از جرائم همچون کلاهبرداری، موضوع رد مال هم مدنظر قرار می گیرد. همچنین مجازات های حبس از 91 روز تا 15 سال در نظر گرفته شده است.»
سرهنگ امیدی مشکل این حوزه را ناآگاهی مردم از وجود این قوانین و چگونگی برخورد با این جرائم می داند و می افزاید: «اکثر افرادی که به وسیله اینترنت مورد سوءاستفاده قرار گرفته اند به دلیل ناآگاهی از روند رسیدگی به جرائم اینترنتی در نیروی انتظامی کشور از شکایت علیه مجرمان منصرف شده اند.»
به باور کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات افزایش جرائم رایانه ای نیازمند توجه خاصی است تا آنجا که مردم باید در استفاده از فضای اینترنت و همچنین رایانه آگاهی های لازم را کسب کنند. مدیران و سازمان های مرتبط نیز باید زیرساخت ها و بسترهای لازم را توسعه داده و ایمن سازی کنند.
گفته می شود در این بین تنها پلیس وظیفه آگاهی و آموزش را ندارد چرا که ارگان های دیگری همچون وزرات ارتباطات و فناوری اطلاعات، بانک ها، دستگاه های اقتصادی و... نیز در این زمینه باید وارد میدان شوند.
در اکثر کشورهای پیشرفته دنیا واحدهای امداد اینترنتی به نام cert وجود دارد که با ایجاد پایگاه های اجتماعی، اطلاعات جامع و کاملی در حوزه فناوری اطلاعات به کاربران ارائه می کند. به گفته امیدی در ایران نیز مرکز امدادی به نام آپا (مرکز آگاهی رسانی، پشتیبانی و امداد حوادث رایانه ای) برای کاهش جرائم رایانه ای و راهنمایی کاربران راه اندازی شده که می تواند
قدم بزرگی برای کاهش خسارت ناشی از
جرائم رایانه ای در کشور باشد


منبع  روزنامه بهار

اعتیاد به اینترنت در ایران و جهان و راه های درمان آن

هشت بیماری اینترنتی از نگاه نیوساینتیست
بعد از ده - پانزده سال مطالعه روانشناسان بر روی عواقب استفاده زیاد از اینترنت، مثلا درباره موضوعاتی مثل اعتیاد اینترنتی، حالا هفته نامه نیوساینتیست نتیجه کار پژوهشگران در رشته های مختلف روانشناسی را تحت عنوان "هشت بیماری اینترنتی" منتشر کرده است :
عنوان اولین بیماری جستجوی خود است این بیماری برخی از مردم و احتمالا، بسیاری از جماعت روشنفکر و روزنامه نگار را شامل می شود. ظاهرا مبتلایان به این بیماری دائم در اینترنت دنبال اسم خودشان می گردند. اینکه چند نفر و از کجا به وبلاگ یا سایتشان لینک داده اند برای آنها بسیار مهم است و مدام کنتور سایتشان را چک می کنند و احتمالا از کمبود یا افزایش بازدیدکنندگان دچار استرس می شوند. خود افشاگری وبلاگی مساله دیگری است که محققان آن را یک بیماری خوانده اند. گروهی از مردم رازها و اسراری را که معمولا شخصی و خصوصی قلمداد می شود روی وبلاگ هایشان افشا می کنند که دامنه اش از عکس های خصوصی گرفته تا روابط خصوصی امتداد دارد.
اینترنت گردی از همه جا، گوگل بازی مفرط، اعتیاد به ویکی پدیا، آشغال جمع کنی اینترنتی، دلبستگی به آلبوم عکس افراد ناشناس و خود بیمار پنداری اینترنتی، نام بقیه بیماری های اینترنتی است که ممکن است نصیب وبگردهای حرفه ای شود.
نشانه های اعتیاد اینترنتی
یک شهروند تهرانی می گوید : من هر وقت دارویی می خرم حتما قبل از مصرف تو سایتها دنبال توضیح دارو، عوارض جانبی اون، تداخلش با داروهای دیگه. را search می کنم. حتی وقتی یک وسیله الکترونیک می خرم حتما به سایت سازنده اش مراجعه می کنم تا درباره آن اطلاعات کاملی داشته باشم. هر وقت اسم یک بازیگر، یک فیلم، یک وسیله، یک کتاب، یک نویسنده، هرچی می شنوم سریع تو notepad موبایلم یاداشت می کنم تا بعدا search شون کنم. لپ تاپ ام هم پر چیزهایی هستش که بیخودی download یا save کردم.آن قدر توی مغزم اطلاعات درباره همه چیز پر کرده ام که مغزم دچار اشباع شده است
اعتیاد بدون دارو در فضای سایبر
پژوهشگاه خانواده دانشگاه شهید بهشتی در اردیبهشت ماه سال 87 میزبان همایشی با عنوان "اولین کنگره بین المللی آسیب شناسی خانواده"خواهد بود
اینترنت امکانات و قابلیت های بسیاری را برای کار، آموزش، بازی و ارتباطات ارائه می‏کند. اما کاربران غالبآ جوانی وجود دارند که از این شبکه بیش از حد معقول استفاده می‏کنند؛آنان از محدودیت‏های اتصال عادی که به رفتار های اعتیادآوری همچون خریداری بی‏ضابطه و تفننی منجر می‏شود عبور کرده و تمام کنترل خود را در زندگی واقعی از دست می‏دهند. این رفتارهای اعتیادآور بدون وابستگی به مواد دارویی، با جستجویی لذت بخش و هیجان انگیز آغاز شده و با از دست دادن کنترل رفتار، فرد سر گردان در فضای سایبری را با آسیب هایی فردی و اجتماعی مواجه می کند که بیشتر آنها جدی و پیچیده بوده و بامنشاء ارتباطی همراه است. افرادی که در فضای مجازی رفتارهای اعتیادگونه ناشی از وابستگی به اینترنت را از خود بروز می‌دهند، «نوجوانان غیر معمول و عجیب و غریب» نیستند، بلکه اکثر آنان نو جوانان و جوانانی هستند که همه‌ بازدهی و ظرفیتشان تحت تأثیر این رفتارها است.
بر اساس یافته های پژوهش یک انجمن آمریکایی روانشناسی ، مطالعه‌ای که توسط کیم برلی یونگ در دانشگاه پیتس برگ برادفورد انجام شد ‌٣٩٨ مرد و زنی که به طور متوسط ‌٣٨ ساعت در هفته به اینترنت متصل بودند مورد بررسی قرار گرفتند ، حفظ رابطه ای «سالم» با اینترنت، تعمیم و انسجام بهتر واقعیت مجازی به زندگی جاری و ایجاد گروه‏های مباحثه در اینترنت، برخی از راه‏حل‏هائی است که بر اساس یافته های تحقیق این پژوهشگر، برای مقابله با این آسیب فزاینده از سوی معتادان سایبری پیشنهاد شده‏است.
تست اعتیاد به اینترنت
حتی تستهایی برای مشخص شدن میزان اعتیاد افراد به اینترنت تهیه شده است به عنوان نمونه تست اعتیاد به اینترنت (IAT) یکی از معتبرترین تست‌های مربوط به سنجش اعتیاد اینترنتی است که توسط دکتر کیمبرلی یانگ (Kimberly Young) ابداع شده است. در تست IAT هر چه نمره شما بیشتر باشد؛ اعتیاد شما به اینترنت شدیدتر است. نمرات هم به ترتیب از یک تا پنج هستند. در این تست سوالاتی از این قبیل مطرح شده است :
چقدر بیشتر از آنچه قصد دارید؛ در اینترنت می‌مانید؟
چقدر به‌خاطر آنلاین ماندن؛ اعضای خانواده را نادیده‌ گرفته‌اید؟
چقدر دیگران از شما به خاطر میزان آنلاین بودن‌تان شاکی هستند؟
چقدر به‌خاطر اینترنت؛ نمرات و کارهایتان در مدرسه افت کرده است؟
چقدر ایمیل‌هایتان را پیش از کارهای ضروری دیگرتان چک می‌کنید؟
چقدر عملکرد کاری و بهره‌وری شما به خاطر اینترنت آسیب دیده است؟
چقدر وقتی کسی هنگام آنلاین بودن مزاحم شما می‌شود؛ غر می‌زنید؛ فریاد می‌زنید یا عصبانی می‌شوید؟
چقدر فکر می‌کنید که در حالت آفلاین حواس پرتی دارید؛ ولی در حالت آنلاین بهتر هستید؟
چقدر وقتی آنلاین هستید این جمله را به کار می‌برید: فقط چند دقیقه مونده؛ الان میام
چقدر سعی کرده‌اید از میزان آنلاین بودن خود بکاهید و موفق نشده‌اید؟
پاسخ های این تست به صورت 5 گزینه ای طراحی شده که شامل این موارد است :
1- به ندرت□ 2- گاه‌گاهی□ 3- غالبا□ 4- بکرات□ 5- همیشه
اگر پاسخ فرد به اکثر سوالات گزینه های 4 و 5 باشد او یک معتاد اینترنتی است .
مراحل اعتیاد اینترنتی
قبل از هر چیزی باید به این نکته اشاره کنم که اعتیاد اینترنتی سه مرحله دارد. تداوم استفاده، زیاد شدن ساعت مصرف و مرحله اعتیاد واقعی. اعتیاد به اینترنت هم مثل اعتیاد به تماشای تلویزیون، کشیدن سیگار، انجام دادن فعالیتی خاص در ابتدا کم خطر به نظر می رسد اما به هر حال در صورت بی توجهی به آن تبدیل به یک اعتیاد صد در صد واقعی می گردد.
تشخیص اعتیاد به اینترنت
از معمول ترین معیارهای تشخیص اعتیاد به اینترنت می توان به مواردی نظیر افت تحصیلی شدید، کاهش وزن به علت از بین رفتن نظام تغذیه بدن، بالا رفتن دامنه تنش های عصبی، کاهش فعالیت های اجتماعی، معاشرت با اشخاص یا گروههای بزرگتر، قانون گریزی، عدم مسئولیت پذیری در خانواده، خشونت بیش از حد، پرخاشگری، تغییر عادت های رفتاری، ابتلا به سردردهای عصبی و ... نام برد که می توان به کمک آنها علائم اعتیاد به اینترنت را در دیگران شناسایی کرد.
نشانه هایی از اعتیاد اینترنتی
برای مثال هنگامی که شما نوجوانی را برای خوردن شام صدا می زنید و ساعت ها طول می کشد تا رایانه خود را خاموش کند باید احتمال داد که این فرد به اینترنت معتاد شده است.
همچنین افرادی که زمانهای طولانی و متمادی را صرف انجام بازیهای رایانه ای کنند یا در گروههای بحث اینترنتی شرکت می کنند در شمار افراد آلوده قرار می گیرند.
نکته ای که باید به آن توجه جدی شود این است که این افراد درست مثل معتادان به مواد مخدر، بعد از مدتی و در صورت عدم دسترسی به کامپیوتر و اینترنت دچار بیقراری، تحریک پذیری، عصبانیت و احساس نیاز می شوند. البته شدت این علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است. درمان اعتیاد به اینترنت از آنجایی حائز اهمیت است که وابستگی به کامپیوتر و بی تفاوتی نسبت به دیگران باعث عدم مسئولیت پذیری نسبت به خانواده، ازدواج، شغل و سایر مسائل می شود و به همین دلیل مشکلات کوچک و بزرگی برای خودشان به وجود می آورند که در صورت ادامه این روند، پیش بینی ها آینده ای نگران کننده را نشان می دهد.
ویژگی های اعتیاد اینترنتی
مرور بر ادبیات نظری و تجربی پیرامون اعتیاد اینترنتی, نشانگر آن است که اعتیاد اینترنتی پدیده‌ای است که از سه ویژگی برخوردار است:
1. اعتیاد اینترنتی، نوعی اختلال و بی نظمی وسواسی است که برخی ویژگیهای آن مشابه شرایط‌ آسیب‌شناسانه است. در واقع، زمانی می‌توان گفت که فرد دچار اعتیاد به اینترنت شده است که دارای علائم خستگی زودرس، تنهایی، افسردگی و غیره باشند. افرادی همچون اورزاک و یونگ به چنین تعریفی از اعتیاد اینترنتی اعتقاد دارند. روشهای درمان این نوع اعتیاد نیز، رفتار درمانی شناختی و تقویت درمانی انگیزش است.
2. اعتیاد اینترنتی، نوعی اختلال و بی نظمی روانی است. از این دیدگاه زمینه تحقیقی جدیدی تحت عنوان «روان درمانی اینترنتی» ظهور کرده است. این دیدگاه, معتادان اینترنت را به‌عنوان بیمار می‌بیند. روش درمان این نوع اعتیاد نیز، تشکیل گروههای خبری و گروههای بحث است. در این شکل از درمان، اعضای اختلالات روانی مرتبط به هم، نقش یک گروه حمایتی را بازی کرده و با ارائه پیشنهادات آن‌لاین و روشهای برخورد با آن، از شدت اعتیاد اینترنتی می‌کاهند. افرادی چون استن، هانگ و آلسی به چنین دیدگاهی اعتقاد دارند.
3. اعتیاد اینترنتی نوعی مشکل رفتاری است. دلیل این مسئله نیز، وجود یک رابطه قوی بین اعتیاد اینترنتی و وابستگی شیمیایی است. مطالعات نشان داده‌اند که افرادی که مشکلات وابستگی شیمیایی دارند، در هفته وقت بیشتری را صرف اینترنت می‌کنند، تا کاربران «وابسته غیرشیمیایی».
عباس محمدی اصل، دکترای جامعه شناسی و استاد دانشگاه می گوید : مشکل اعتیاد اینترنتی از عوارض زندگی در دنیای متمدن است ولی با این حال این مشکل در جوامع غربی کمتر از جوامع شرقی به چشم می خورد و علت این امر این است که در جوامع غربی ارائه اینترنت به درون جامعه به همراه یک برنامه مدون و پایدار و طبق برنامه ریزی های قبلی صورت گرفته است در حالی که ورود اینترنت به سایر کشورها طبق برنامه و کنترل شده نبوده است و به همین دلیل است که دچار مشکلاتی شده اند.
به اعتقاد وی بعد از ورود اینترنت به ایران نگاه جامعی در خصوص اینترنت در کشور ما وجود ندارد و بعضی اشخاص همواره سعی در زیر سؤال بردن اینترنت می کنند وی علت موفقیت بیشتر دنیای غرب را در خصوص نحوه استفاده از اینترنت وجود «برنامه ریزی منظم اجتماعی» می داند و این موضوع را یادآوری می کند که آنها می خواهند با این کار از الگوهای قدیمی آموزش خلاص شده و جامعه، محیط های علمی و فرهنگی را به سمت خلاقیت های جدید و دنیای مدرن هدایت کنند
علت اصلی اعتیاد اینترنتی در ایران
یکی از علت های مهم روند رو به رشد مشکل اعتیاد اینترنتی در ایران این است که مدیریت کلان اجتماعی برنامه ریزی مناسبی برای رفع مشکلات جوانان نظیر رفع بیکاری، شرایط مناسب ادامه تحصیل و مشکلات معیشتی جوانان ننموده، برنامه ریزان اجتماعی برنامه مناسبی ارائه نکرده اند هم چنین در زمینه نحوه استفاده از اینترنت کار فرهنگی صورت نگرفته که در صورت ادامه این روند باید شاهد عوارض آسیب جدیدی باشیم که جامعه ما را تهدید می کند. جوان وارد یک فضای مجازی می شود و در این فضا می خواهد شروع به مکالمه و تبادل افکار کند. در این صورت نکته ای که وجود دارد این است که این شخص از واقعیت دور می شود و فراموش می کند که ارتباطات مجازی و واقعی چقدر تفاوت دارند و دچار رفتار دوگانه می شود و دچار تخیلات می شود
سلیمی، روانشناس می گوید : یکی از بزرگترین علت های روانی هر نوع اعتیادی فرار از مشکلات روزانه می باشد. اما موضوعی که در اینجا بایستی به آن توجه شود مشخص کردن مسئله سن، جنسیت و کاربری است که قصد استفاده از اینترنت را دارد. کاربر اینترنتی محدوده سنی و جنسیت مشخصی ندارد.
این به این مفهوم است که منحصرا تمام استفاده کنندگان از اینترنت مرد یا زن نمی باشند و افراد متفاوتی از این دو جنسیت با سنین مختلف اقدام به استفاده از این تکنولوژی می کنند. برای مثال یک دانش آموز دبستانی یا دبیرستانی، یک ورزشکار، یک مادر خانه دار، یک استاد دانشگاه هر کدام می توانند از کاربران اینترنت باشند و هر کدام با توجه به نیازهایی متفاوتی که دارند از آن استفاده کنند اما موضوعی که در حالت کلی عمومیت دارد این است که این افراد هر کدام برای خود مشکلاتی دارند که باعث آزار و اذیت آنها از درون می شود، مشکلاتی که گاه نمی توانند آنها را به راحتی با والدین، دوستان یا نزدیکان خود در میان گذاشته و بنابراین سعی می کنند اقدام به برقراری ارتباطات مجازی در محیط اینترنت نمایند.
ادامه این روند در دراز مدت همانطور که قبلا به آن اشاره شد باعث بوجود آمدن نوعی آمادگی ذهنی و روحی برای ورود به اعتیاد ۳ مرحله ای و در نهایت پناهندگی او به دنیای مجازی شود. اگر بخواهیم به این مسئله فقط از نگاه فردی نگاه کنیم به این نتیجه می رسیم که تمام عوارض ناشی از این اعتیاد متوجه خود شخص خواهد شد ولی مسئله مهمتر جدا از خطراتی که سلامت اخلاقی معتاد به اینترنت را تهدید می کند این است که این شخص بعد از مدتی شروع به تبلیغ استفاده از اینترنت در بین دوستان و هم سن وسالان خود می کند، که این کار خود می تواند باعث گسترش اعتیاد به اینترنت گردد
دکتر محمدرضا حسینی، جامعه شناس می گوید : معتادان اینترنت ترجیح می دهند با تشکیل گروه ها و برقرار کردن ارتباطات تنگاتنگ با یکدیگر به نوعی خلاهای روحی خود را برطرف کنند. برای دسته ای از جوان ها که اسیر اینترنت شده اند دنیای مجازی چت روم ها و بازی های اینترنتی به راحتی جایگزین افراد فامیل، دوستان، تحصیل، اشتغال و خواب می شود، به طوری که بعضی از جوانان ایرانی از ساعت ۱۰ شب تا ۴ صبح وقت خود را صرف اینترنت می کنند و به طور هفتگی ۴۰ تا ۵۰ ساعت با اینترنت هستند و از دنیای واقعی که در آن زندگی می کنند فاصله می گیرند. نوجوانان معتاد به اینترنت صرفنظر از جنسیت، سن و مقطع تحصیلی بدون هیچ منظور و هدفی تنها برای یافتن چیزهای جدید و مهیج در این شبکه پرسه می زنند که معضلات اقتصادی، بیکاری و نبود امنیت شغلی آن را تشدید می کند.
درمان اعتیاد اینترنتی
در مورد شیوه ترک اعتیاد اینترنتی نیز باید گفت مهمترین راه چاره کنترل کمیت و کیفیت اتصال به اینترنت است . همچنین مقید کردن فرد به برنامه زمان بندی شده برای اتصال به اینترنت و بیرون زدن از محیط مذکور از روش های ترک اعتیاد اینترنتی ذکر شده است . اما جالب است بدانید که اعتیاد روز افزون بسیاری از مردم کره جنوبی و به خصوص جوانان به اینترنت موجب شده دولت این کشور اردوهای ویژه ای را برای درمان معتادان اینترنتی برپا کند. این اردو که Jump Up Internet Rescue School نام دارد از امکانات ویژه ای برخوردار است. جلسات مشاوره، کارگاه های درمانی و تمرینات سخت مشابه با اردوگاه های نظامی بخشی از برنامه های این مدرسه است. مدیر این مدرسه معتقد است به علت پیشرفت پرشتاب فناوری در کره، مردم این کشورهم پیش ازبسیاری از مردم دیگر نقاط جهان با پیامدهای منفی فناوری مواجه شده اند.
نویسنده : دکتر احمد توکلی
منبع: http://www.reporter.ir/archives/87/01/005489.php

تست اعتیاد به اینترنت-مظفری

نتیجه ی تست اعتیاد به اینترنت = 40

یک کاربر معمولی

نتیجه ی جلسه ی گروهی برای حل تمرین سری اول

جلسه ی گروهی برای انجام تمرین سری اول در تاریخ شانزدهم اردیبهشت برگزار گردید. هر سه عضو گروه در این جلسه شرکت کردند. در این جلسه به حل تمرینات اقدام شد.

مظفری

پتنت در ایران

روش ثبت و اعطای گواهی اختراع در ایران

چکیده

پتنت یک حق اختصاصی است که به یک اختراع که عبارتست از یک محصول یا فرایند که راه جدیدی را برای انجام کاری فراهم می‌کند و یا یک راه حل فنی جدید را برای مشکلی ارائه می‌دهد، داده می‌شود. یک پتنت، محافظت برای اختراع مالک پتنت را فراهم می‌کند.
محافظت پتنت بدین معناست که اختراع نمی‌تواند بدون رضایت مالک پتنت، به صورت تجارتی ساخته، مورد استفاده، توزیع یا فروخته شود.
مالک پتنت این اختیار را دارد که تصمیم بگیرد چه کسی می‌تواند یا نمی‌تواند از اختراع ثبت شده در مدت زمانی که اختراع تحت محافظت است، استفاده کند.
مالک پتنت می‌تواند اجازه یا حق امتیاز استفاده از پتنت را به هر بخشی که می‌خواهد، تحت شرایط توافق دو جانبه، واگذار نماید. همچنین مالک پتنت می‌تواند حق اختراع را به فرد دیگری بفروشد که در اینصورت او مالک جدید پتنت خواهد بود.

پتنت بوسیلة یک ادارة ملی یا منطقه‌ای که برای بسیاری از کشورها کار می‌کند از قبیل ادارة پتنت اروپا وسازمان مالکیت فکری افربقا   واگذار می‌شود.

  تحت بعضی از سیستمهای منطقه‌ای متقاضی برای محافظت از اختراع در یک یا چند کشور درخواست می‌کند و هر کشور برای محافظت پتنت درون مرزهایش، تصمیم‌گیری می‌کند.

هدف از ارائه این مقاله آشنایی با مفهوم ثبت اختراع و قوانین مباحث حقوقی مربوط به آن در ایران است.

مقدمه

ثبت اختراع ( پتنت ) امتیازی است که دولت ویا موسسه خاص دریک کشور به مبتکران برای ایجاد یک ابداع نو وجدید که از نظر اقتصادی حائز اهمیت باشد اهدا می کند .

 مبتکر ، این  برتری را نسبت به دیگران می یابد که بدون اجازه وی ساخت ، استفاده ویا فروش آن تامدت زمان معلومی ممنوع ودر انحصار وی باشد. تحت شرایط معینی مدت زمان ثبت اختراع می تواند تمدید شود.  درصورتی که ابداع ایجاد شده ازنظر اقتصادی بسیار حائز اهمیت باشد ، می تواند تا مدتهای مدیدی به صورت انحصاری درآید .

پس از اهداء امتیاز پتنت وثبت آن ، ابداع ایجاد شده می تواند خرید و فروش شده و برروی آن سرمایه گذاری شود .  پتنت هر کشوری حقوق داخلی آن کشور محسوب می شود. به عنوان مثال پتنت در کشور انگلستان ، امتیازاتی را برای مبتکر در داخل آن کشور دارد و از طرفی مانع ورود موارد مشابه آن از خارج به داخل کشور می شود.  در بعضی از کشورها پتنت جنبه بین المللی داشته و خلق اثر از حقوق بین المللی برخورد دار می باشد . از اینرو سایر کشورها را از دخل و تصرف در ابداع ایجاد شده منع می کند.

این ترتیب اسرار علمی و فنی حاصل از پژوهش ، فقط درکتابخانه شخصی و بایگانی مغز افراد نمی ماند و نیازنیست تمام گامهایی که برای رسیدن به هدفی برداشته شده توسط نسلهای بعد نیز تکرار شود.
 

پتنت در ایران

طی سال های 1981 تا 2001 بطور متوسط سالانه 98630 اختراع در جهان به ثبت رسیده و رشدی حدود 53/4 درصد را به طور سالانه نشان می دهد آمریکا با داشتن سهمی معادل 55 درصد از کل اختراعات ثبت شده در جهان رتبه اول را احراز کرده است  . پس از آمریکا کشورهای ژاپن، آلمان ، فرانسه ، انگلیس و کانادا رتبه های بعدی را در متوسط ثبت اختراعات سالانه طی این دوره داشته اند. اما نکته بسیار مهم وضعیت نا مطلوب ایران در بخش ثبت اختراع است . در ایران در بخش ثبت اختراع نه تنها پیشرفتی حاصل نشده بلکه جایگاه ان تنزل کرده است ایران به طور متو سط سالانه کمتر از 1 اختراع ثبت کرده و سهمی حدود 0009/0 درصد از ثبت اختراع جهانی را به خود اختصاص داده است . ایران همچنین در بین کشورهای اسلامی رتبه نهم، در بین کشورهای خاورمیانه رتبه هشتم و در بین کشورهای همسایه خود رتبه پنجم را به لحاظ ثبت اختراع کسب کرده است .

گام های ثبت اختراع در ایران

گام اول : تهیه و تکمیل مدارک دریافت و تکمیل فرم اظهارنامه و ارائه ی خلاصه اختراع  و توصیف اختراع و ارائه  کپی شناسنامه و کارت ملی                                                                                                                                                  
گام دوم: درج نام دانشگاه یا شرکت در برگه ثبت اختراع،معرفی نامه از طرف معاون پژوهشی دانشگاه و یا مدیرعامل شرکت، تعیین سهم مخترعین با دانشگاه یا شرکت (سهم دانشگاه 25 درصد و سهم شرکت تا 100 درصد) و ارسال نامه به رئیس اداره کل مالکیت صنعتی کشور از طرف دانشگاه یا شرکت

گام سوم: مراجعه حضوری به اداره کل مالکیت صنعتی کشور مراجعه به اداره کل مالکیت صنعتی ارایه مدارک و تعیین روز دفاع پرداخت هزینه قانونی درخواست ثبت اختراع حضور در اداره در تاریخ اعلام شده و معرفی به یکی از مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی جهت دریافت تاییدیه علمی از آنجا مراجعه به مرکز تحقیقاتی معرفی شده و ارایه مدارک و مستندات جهت بررسی و ارزیابی علمی اختراع مورد تقاضا
 گام چهارم: معرفی به روزنامه رسمی پس از تایید علمی توسط مرکز تحقیقاتی فوق الذکر، از سوی اداره کل مالکیت صنعتی به روزنامه رسمی معرفی خواهید شد
 گام پنجم: دریافت گواهی نهایی ثبت اختراع پس از گذشت 30 روز از چاپ در روزنامه رسمی، با در دست داشتن برگه روزنامه به اداره مالکیت صنعتی مراجعه شود. پرداخت هزینه های قانونی حق شارژ اختراع صدور گواهینامه ثبت اختراع به نام مخترعین

گام تکمیلی: بنیاد ملی نخبگان

تشریح گام های ثبت اختراع ایران

درابتدا متقاضیان ثبت اختراع اظهار نامه خود را تسلیم اداره اختراع می نمایند.
پس از بررسی ابتدایی اظهارنامه و ضمائم آن از نظر شکلی و ماهوی در صورتیکه اظهارنامه و ضمائم آن اعم از توصیف و ادعا و خلاصه و نقشه مطابق مقررات قانون و آئین نامه اجرایی آن تنظیم نشده باشد کارشناس مطابق مقررات مبادرت به صدور اخطار رفع نقص می نماید و اخطار رفع نقص در فضای مجازی از طریق گزینه پیگیری اظهارنامه و خلاصه پرونده قابل رویت است. متقاضی ظرف ۳۰ روز مهلت دارد تا نسبت به اصلاح یا تکمیل مدارک و ضمائم اقدام نماید در غیر اینصورت اظهارنامه باطل و کان لم یکن تلقی می گردد .

پس از تکمیل و اصلاح اظهارنامه و ضمائم آن متقاضی باید با درخواست پاسخ به اخطار رفع نقص در قسمت خدمات الکترونیک – ثبت انواع درخواست (رفع نقص،پرداخت حق الثبت،اقساط،انتقال و…)درخواست مورد نظر(درخواست رفع نقص) را تکمیل و با ضمیمه کردن ضمائم آن را از طریق سامانه ارسال نماید

در صورتیکه اظهارنامه و ضمائم آن تکمیل باشد مطابق قانون و آئین نامه تنظیم شده باشد در صورت  اختراع پذیری (قابلیت ثبت اختراع)

کارشناس بر پایه کلیه واژهای استنباطی از ادعا و توصیف و خلاصه اختراع مورد نظر را در سیستم جستجو نموده و در صورتیکه اختراعاتی مشابه اختراع مورد ادعا در سیستم (بانک اطلاعات داده ) اداره اختراع مشاهده نماید طی ابلاغیه وجود اختراعات مشابه به متقاضی اعلام و از متقاضی دعوت می کند تا برای رویت پرونده های مشابه و سابقه اختراعات پیشین به اداره مراجعه نماید و متقاضی پس ازمراجعه به اداره اختراع و رویت سوابق اختراع در صورتیکه اختراع خود را مشابه اختراعات سابق بداند اختراع وی مطابق بند ه ماده ۴ قانون ثبت اختراعات وعلائمتجاری و…مصوب۱۳۸۶ اخطار رد اختراع صادر می شود و در صورتیکه متقاضی دانش فنی موردادعا و سوابق قبلی را تحلیل نماید و بصورت مستدل جدید بودن و گامهای ابتکاری و مزایای اختراع خود را نسبت به اختراعات پیشین بیان نماید واین مقایسه مورد قبول کارشناس قرار گیرد ،کارشناس رسیدگی کننده مطابق ماده ۲۸ آئین نامه برای احراز شرایط ماهوی ثبت اختراع (جدید بودن ،گام ابتکاری و کاربرد درایران ثبت اختراع به صورت اعلامی صورت    می پذیرد . اعلامی بودن ثبت بدین معناست که اداره ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی می تواند بدون بررسی طرح ارائه شده در خصوص جدید بودن اختراع آن را به ثبت برسانند. و تنها شرط آن این است که شخصی یا شرکتی قبلا این مورد اختراع را درایران به ثبت نرسانده باشد .  البته باید خاطر نشان کرد که گواهی ثبت اختراع درایران به هیچ وجه برای قابل استفاده بودن و یا جدید بودن و یا حقیقی بودن اختراع سندّیت ندارد .

مواردی که درایران نمی توان به ثبت رساند عبارتنداز:

1-نقشه های مالی

2-اختراعاتی که مخالف نظام عمومی و برخلاف عفت عمومی باشد .

3-فرمول و ترکیبات دارویی

درکلیه مراحل ثبت اختراع درایران حضور خود شخص متقاضی الزامی نمی باشد ، بلکه وکیل قانونی او نیز می تواند مدارک لازم را تهیه و تکمیل نماید . در اینصورت باید تقاضانامه همراه با اصل وکالت نامه با رو نوشت یا فتوکپی برابر اصل شده ضمیمه اظهارنامه گردد.

نظام ثبت اختراعات در حقوق ایران جنبه اعلامی دارد ، به این معنی است که وظیفه اداره مالکیت صنعتی این است که در خصوص ثبت اختراعات این نکته را مورد بررسی قرار دهد که اختراع ، مخالف مقررات قانونی نباشد وشباهتی با اختراعات ثبت شده قبلی نداشته باشد . اداره مالکیت صنعتی ، اظهارنامه ثبت اختراع وپیوست ها و مدارک همراه با آن را از لحاظ انطباق با قوایش و مقررات لازم الاجرا مورد بررسی قرار می دهد ودر صورتی که صحیح و قانونی تشخیص داده شود ، اختراع ، ثبت و آگهی مربوط به آن منتشر خواهد شد. به این دلیل ، برای حفظ حقوق اشخاص ثالث ماده 36 قانوان ثبت اختراعات مقرر می دارد:

((ورقه اختراع به هیچ وجه برای قابل استفاده بودن ویا حقیقی بودن اختراع سندّیت ندارد و همچنین ورقه مزبور به هیچ وجه دلالت براین نمی کند که تقاضا کننده یا موکل او مخترع واقعی می باشد ویا شرح اختراع یا نقشه های آن صحیح است واشخاص ذینفع می توانند نسبت به موارد مزبور در محکمه ابتدایی تهران اقامه دعوا کرده و خلاف آن را ثابت بنماید )). در واقع ، ثبت اختراع فقط حاکی از این است که در تاریخ معینی شخصی مدعی اختراعی شده و خود را مخترع آن معرفی  نموده است وتازماینکه خلاف آن ثابت نشود می تواند از مزایای آن برخوردار گردد. قانونگذار برای تسهیل اطلاع اشخاص ثالث از ثبت اختراع و فراهم کردن زمینه اعتراض آنان ، علاوه بر انتشار ثبت اختراع در روزنامه رسمی ، پس از صدور ورقه اختراع مراجعه اشخاص به کلیه اسناد و اوراق مربوط به ثبت اختراع و تهیه رونوشت از آن و معاملات مربوطه را تجویز نموده است . 

از طرف دیگر در مواردی اداره مالکیت صنعتی ممکن است تشخیص دهد که تقاضای ثبت اختراع ، منطبق

با اصول و ضوابط پیش بینی شده در قانون نیست و شرایط لازم را برای ثبت را ندارد . دراین صورت حفظ حقوق اشخاص در مقابل تصمیمات اداره مذکور ایجاب می کند تا تقاضا کننده بتواند ازاین تصمیم به دادگاه شکایت نماید . دعاوی متعددی در خصوص اختراعات در دادگاهها مطرح می شود که دریک تقسیم بندی کلی می توان آنها را به دو دسته دعاوی حقوقی و کیفری تقسیم بندی کرد . دعاوی حقوقی نیزخود شامل دعوای جبران خسارت و اعتراض به ثبت ( تقاضای ابطال و الزام اداره مالکیت صنعتی به ثبت ) است که دراین مقاله تنها دعاوی حقوقی مربوط به اختراعات مورد بررسی قرار می گیرد. در ماده 37 قانون ثبت اختراعات مقرر شده است که در صورت اعتراض اشخاص ذینفع ، چنانچه اعتراض آنان مطابق موارد قانونی زیرباشد ، ورقه اختراع باطل خواهد شد :
1-در صورتی که اختراع ، اختراع جدید محسوب نشود.

2-در صورتی که ورقه اختراع جزو مواردی باشد که نمی توان به عنوان اختراع به حساب آورد .
3-در صورتیکه اختراع مربوط به طریقه علمی صرف بوده وعملا قابل استفاده صنعتی یا کشاورزی نداشته باشد .

4-وقتی که 5 سال از تاریخ صدور ورقه اختراع گذشته باشد وعملا از آن استفاده نشده باشد .
از موارد یاد شده ونیز مواد 51 تا 61 آیین نامه اصلاحی اجرای قانونی ثبت اختراعات چنین بر می آید که اعتراض ممکن است قبل از ثبت باشد یا بعد از ثبت .  ماده 46 قانون ثبت اختراعات ضمن عدول از اصل کلی صلاحیت کلی دادگاه محل اقامت خوانده ، ترتیبی دیگر را مقرر کرده و رسیدگی به کلیه دعاوی حقوقی یا جزایی مربوط به اختراع را در صلاحیت محاکم تهران داشته است.

مواد 17، 18و37 این قانون و مواد 56 ، 57 و 61 آیین نامه اصلاحی اجرای آن نیز که در خصوص موارد اعتراض به ثبت اختراعات است محکمه ابتدایی تهران را صالح به رسیدگی به اینگونه دعاوی دانسته است .
بعد از تصویب قانون تشکیل دادگاههای عمومی و انقلاب مصوب 15/3/1372 دادگاههای عمومی جانشین محاکم ابتدایی تهران شده اند . در ماده 4 آیین نامه اصلاحی قانون تشکیل دادگاههای عمومی و انقلاب مصوب 28/7/1381 پیش بینی شده است که :
به پیشنهاد رئیس کل دادگستری استان و تصویب رئیس قوه قضائیه شعب دادگاههای عمومی حقوقی و عمومی جزایی و دادسرا در هر حوزه قضایی به تناسب امکانات وضرورت جهت انجام تحقیقات و رسیدگی به دعاوی خاص تخصیص می یابند . دسته ای از این دعا وی که در بند (ب) این ماده به آنها اشاره شده است . دعاوی ثبتی ، مالکیتهای معنوی و صنعتی است . در حال حاضر در عمل تمام دعاوی مربوط به اختراعات به شعبه سوم دادگاه عمومی تهران  ارجاع می شود و آرای این شعبه نیز در دادگاههای تجدید نظر استان تهران قابل تجدید نظر است.

نحوه و شرایط و زمان مناسب تسلیم اظهارنامه اختراع

برطبق ماده ۲ آئین نامه اجرایی قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶ :ثبت اختراع مستلزم تسلیم اظهارنامه به مرجع ثبت است و بنابر قاعده (سیستم اولین ثبت یا اختراع FIRS TO FILE )هرکسی زودتر اظهارنامه خود را تسلیم اداره اختراع نماید حق ثبت اختراع را خواهد داشت و تاریخ و زمان تسلیم اظهارنامه معیار اولویت و تقدم او نسبت به سایرین محسوب می شود و بنابر اصل “اولین تسلیم کننده اظهارنامه” شما اولین متقاضی و ثبت کننده اختراع محسوب می شوید و کسی که مدعی خلاف این اصل باشد باید دلیل و مدرک و بینه ارائه نمایدتاخلاف آنرااثبات نماید.

ومهمتر اینکه تسلیم اظهارنامه مقدم درصورت احراز شرایط و جمع بودن شرایط خاص حائز اهمیت بوده و عجله در تسلیم اظهارنامه بدون ارائه توصیف و نقشه و ادعاهای گویا و کامل نمی تواند منشاء اثر لازم وموثر باشد و چه بسا اختراعاتی که با سرعت تسلیم می شود فاقد شرایط یا پختگی لازم برای استفاده از قاعده تسلیم اظهارنامه مقدم باشد و یا اینکه شما در آینده خواستار تغییرات کلی در اختراعات خود باشید و این امرشمارا با محدودیتهایی مواجه خواهدکردو ممکن است توفیق تجاری شمار را در آینده دچار خدشه کند فلذا مشورت با افراد مطلع و با تجربه در این زمینه، راجع به زمان مناسب برای تسلیم اظهارنامه بسیار راهگشا واثرگذارخواهد بود.
زبان و تعداد نسخ اظهارنامه

اظهارنامه ثبت اختراع باید بصورت الکترونیکی و در فرم مخصوص و به زبان فارسی تنظیم شود

محتویات ومندرجات اظهارنامه اختراع

بنابر ماده ۵ آئین نامه اجرایی قانون ثبت اختراعات اظهارنامه ثبت اختراع باید حاوی نکات زیر باشد

1- اسم، شماره ملی، نشانی، کدپستی، تابعیت و سمت متقاضی و درصورتیکه متقاضی شخص حقوقی است ذکر نام، نوع فعالیت، اقامتگاه، محل و شماره ثبت، تابعیت.

2- اسم، شماره ملی، نشانی، کدپستی نماینده قانونی متقاضی درصورت وجود

3- اسم، اقامتگاه و کدپستی شخص یا اشخاصی که صلاحیت دریافت ابلاغ ها در ایران را دارند درصورتیکه متقاضی مقیم ایران نباشد

در بند ۳ درصورتیکه متقاضی مقیم ایران نباشد و بنابر حق تقدم مقرر در کنوانسیون پاریس درخواست ثبت اختراع خود را ایران بنماید باید اسم، اقامتگاه و کدپستی شخص یا اشخاصی که صلاحیت دریافت ابلاغ ها را درایران دارند اعلام نمایند تا تصمیمات اداره در زمان مقتضی به آنها ابلاغ گردد و پرونده معطل نماند.(این بندباید توسط اشخاص غیر ایرانی تکمیل شود وبرای متقاضیان ایرانی که ابتدا به ساکن درایران تقاضای ثبت اختراع می کنندپرکردن این بندالزامی نیست)

-4نشانی و شغل مخترع درصورتیکه متقاضی شخص مخترع نباشد

مخترع شخصی است که اختراع حاصل تلاش فکری و ذهنی اوست و حقوق اختراع ثبت شده منحصراً به او تعلق دارد اما در بسیاری از مواقع مخترعین بر طبق قرارداد استخدام یا کار معین و یا قراردادهایی ازاین قبیل اختراع را به دستور و سفارش کارفرما انجام می دهند و برطبق قرارداد فیمابین تمام یا قسمتی از حقوق مادی آن متعلق به کارفرما یا بنگاه و شرکتی است که وی را استخدام کرده است ولیکن نام مخترع (حقوق معنوی) وی محفوظ است و نام وی باید در اختراع ذکر شود فلذا درصورتیکه مخترع غیر از مالک باشد باید این بند تکمیل شود و نکته دیگر اینکه درصورتیکه افرادی به صورت مشترک اختراعی کرده باشند حقوق ناشی از اختراع مشترکاً به آنان تعلق می گیرد و درصورت تعدد متقاضیان ثبت اختراع به درخواست آنها میزان سهم هریک در گواهی نامه اختراع به تفکیک قید خواهد شد در غیراینصورت حقوق ناشی از اختراع بالسویه خواهد بود.

 5- عنوان اختراع به نحوی که اختراع ادعایی را مشخص سازد و مشتمل بر کلماتی مثل «بهتر» و غیره نبوده و ترجیحاً بین ۳ تا ۱۰ کلمه باشد.

6-تاریخ، محل و شماره اظهارنامه یا گواهی نامه اختراع در خارج، درصورت درخواست حق تقدم

بنابه ماده ۹ قانون ثبت اختراعات مصوب ۱۳۸۶ متقاضی می تواند همراه با اظهارنامه خود، طی اعلامیه ای حق تقدم مقرر در کنوانسیون پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی مورخ ۱۲۶۱ هجری شمسی (۲۰ مارس ۱۸۸۳) و اصلاحات بعدی آن را درخواست نماید حق تقدم می تواند براساس یک یا چند اظهارنامه ملی یا منطقه ای یا بین المللی باشد که در هر کشور یا برای هر کشور عضو کنوانسیون مذکور تسلیم شده است و با پذیرش درخواست حق تقدم حمایتهای مذکور در کنوانسیون پاریس شامل آن خواهد بود.

7- اطلاعات مربوط به اظهارنامه اصلی درصورت تکمیلی بودن اختراع

بنابرماده ۲۵ آئین نامه اجرایی قانون ثبت اختراعات مصوب ۱۳۸۶ توسعه با بهبود یک اختراع می تواند موضوع اظهارنامه تکمیلی قرار گیرد مشروط بر اینکه مکمل و مبین همان اختراعی باشد که در اظهارنامه اصلی ادعا شده است در این صورت:

شماره و تاریخ اظهارنامه اصلی در اظهارنامه تکمیلی ذکر می گردد.

در بند ۴ ماده یک کنوانسیون پاریس عنوان اختراع تکمیلی یا بهبود یافتهبکار گرفته شده است و در ماده ۲۵ آئین نامه نیز به این امر اشاره شده است و صدور گواهی نامه اختراع تکمیلی تابع همان مقرراتی خواهد بود که برای گواهی نامه اصلی تعیین شده است وهمچنین برابر ماده ۹آیین نامه اجرایی اظهارنامه تقسیمی باید دارای الزامات اظهارنامه اصلی بوده ودر تسلیم آن نکات زیررعایت گردد:

شماره و تاریخ اظهارنامه اولیه؛

در صورت درخواست حق تقدم از سوی متقاضی، ذکر شماره و تاریخ اظهارنامه نخستین، همراه با محل حق تقدم؛

اصلاح توصیف، ادعا، نقشه و خلاصه توصیف مذکور در اظهارنامه اصلی؛

مدارک مربوط به پرداخت هزینه اظهارنامه های تقسیمی

تبصره- در صورت ادعای حق تقدم های متعدد برای اظهارنامه اص لی، متقاضی اظهارنامه تقسیمی می تواند از حق تقدم یا حق تقدم هایی که از نظر موضوعی مرتبط با آن اظهارنامه تقسیمی باشد، استفاده کند.

تعداد صفحات توصیف، ادعا، خلاصه توصیف اختراع و نقشه ها،

شماره گذاری صفحات باید به عدد فارسی و به نحوی باشد که شروع قسمت توصیف اختراع با شماره یک آغاز و به ترتیب تا پایان ادعاها و خلاصه اختراع شماره گذاری شود چنانچه اظهارنامه همراه با نقشه نمودار و جدول باشد ابتدای آنها باید با شماره های جدید از یک شماره گذاری شوند.

تعیین طبقه اختراع براساس طبقه بندی بین المللی اختراعات.

نتیجه گیری

در ایران فرایند ثبت اختراع با تکمیل اظهارنامه توسط متقاضی از طریق وبگاه اداره مالکیت صنعتی آغاز می شود. سپس بررسی مقدماتی اظهارنامه و ضمائم آن توسط این اداره صورت می گیرد. در صورت نقص مدارک، اخطاریه رفع نقص صادر می شود. پس از اصلاح یا تکمیل مدارک و ضمائم توسط متقاضی در ظرف 30 از تاریخ ارسال اخطار، جستجوی اختراع مورد نظر در سیستم اداره اختراع توسط کارشناس انجام می شود. در صورت عدم وجود اختراع مشابه، بررسی علمی و ماهوی اختراع از طریق استعلام از مراجع ذی صلاح صورت می گیرد. سرانجام در صورت تایید مرجع ذی صلاح، گواهینامه اختراع اعطای می گردد. در کشورهای عضو اتحادیه اروپا، ثبت اختراع شامل مراحل آماده سازی، تشکیل و پیگیری پرونده، اعطای گواهی ثبت اختراع، تمدید سالیانه و اعمال حق پتنت می باشد. معاهده همکاری ثبت اختراع، نظام ثبت اختراعات در چند کشور را تسهیل، موثر و به صرفه ساخته است. روند کار بر طبق معاهده PCT از دو فاز بین المللی و ملی تشکیل می شود، فاز بین المللی شامل چهار مرحله تقاضا، جستجوی بین المللی، انتشار بین المللی و بررسی بین المللی میباشد.

تست اعتیاد به اینترنت

پاسخ تست اعتیاد به اینترنت = 38 یک کاربر معمولی

جلسه ی گروهی برای حل تمرین سری اول

جلسه ی گروهی به منظور انجام قسمتهای گروهی تمرین سری اول در روز شانزدهم اردیبهشت برگزار می شود. لطفاً در این جلسه حتماً شرکت نمایید در غیر این صورت از گروه حذف خواهید شد.

مظفری

ضرورت‌های برپائی موزه رایانه ایران

سید ابراهیم ابطحی

عضو هیأت علمی دانشکده مهندسی کامپیوتر- دانشگاه صنعتی شریف
(این مطلب را من (مظفری) از اینترنت خواندم و به نظرم جالب آمد. به همین علت تصمیم گرفتم آن را در وبلاگ منتشر کنم)

موزه‌های رایانه از انواع موزه‌های علوم و فناوری هستند که با هدف سوادآموزی مستمر عمومی به ویژه برای نوجوانان، جوانان، دانش‌آموزان و دانشجویان برپا می‌شوند که ضمن بازدید از گونه‌های پیشین و نوین ابزارهای رایانه‌ای و آشنائی با پیشینه به‌کارگیری آن در جهان، در عین پرکردن اوقات فراغت، آموزشی ضمنی ببینند و با حافظه تاریخی مناسب در زندگی روزمره از این ابزار بهره گیرند. امروزه گونه‌های مجازی این موزه‌ها نیز با هدف مشابه بر روی اینترنت دایر شده است.
در مأموریت موزه رایانه هوستون 1 به جمع آوری رایانه‌ها و فناوری‌های مرتبط برای استفاده در نمایشگاه‌ها، برنامه‌های آموزشی، تحقیقات تاریخی و فعالیت‌های مرتبط برای منفعت عمومی اشاره شده است. برپائی این موزه‌ها آنقدر اهمیت یافته است که استرالیا برای برپائی موزه ملی رایانه‌ای خود «انجمن موزه رایانه استرالیا» 2 را پانزده سال پیش دایر کرده است، که در ماموریت آن فراهم‌سازی امکانات برپائی این موزه را درج کرده است. موزه تاریخ رایانه در کالیفرنیا 3 در سال 1999 تأسیس شده و در سال 2003 در ساختمان تکمیل شده خویش آغاز به‌کار نموده است. موزه رایانه برلین در سال 1997 تاسیس شده است 4 و در چهار طبقه با مجموعه بسیار جالبی از انواع ابزارهای رایانه‌ای واقعی و شبیه‌سازی گذشته و حال و اطلاعات جامعه در مورد پیشینه و سابقه فعالیت‌های این رشته از فناوری برای بازدید عموم در روزهای هفته در دو نوبت آماده پذیرش بازدیدکنندگان از همه جهان است. موزه رایانه بریتانیا نیز امروزه موزه فعال و موفقی است که در کنار موزه دویست و پنجاه ساله بریتانیا برپا شده است.
شرکت‌های رایانه‌ای نیز برای نمایش پیشینه تولیدات خود اقدام به برپائی موزه نموده‌اند مثلا محصولات 25 سال اخیر شرکت هیولت پاکارد در موزه‌ای به نمایش گذاشته شده است. 5موزه رایانه سان دیه گو 6، موزه رایانه آمریکا 7، موزه رایانه بریتانیا 8 نیز در کنار موزه‌های رایانه‌ای دانشگاهی نظیر موزه رایانه دانشگاه یورک کانادا 9، موزه رایانه دانشگاه کالیفرنیا 10 تنها تعدادی از موزه‌های واقعی یا مجازی متعددی هستند که پذیرای علاقمندان به این فناوری می باشند.
در پژوهش دانشگاهی «نقش انفورماتیک در برنامه توسعه ایران» در سال 1363 به ضرورت‌های سوادآموزی عمومی و مستمر فناوری اطلاعات به عنوان راه حل دشواری‌های شناسائی شده، اشاره شد. در پی نمونه‌سازی آموزش‌های عمومی در قالب طرح «کارگاه تجربی آموزش انفورماتیک» در سال 1368، در سال 1370 طرحی با عنوان «گذر مکاشفه» در قالب یک ساختمان حلزونی شکل نمایشگاهی- آموزشی برای سوادآموزی مستمر عمومی رایانه به برخی از مسئولان بخش رایانه کشور ارائه گردید که متأسفانه به اجرا در نیامد. در شهریورماه سال 1376 آقای مهندس علی پارسا عضو برجسته انجمن انفورماتیک ایران درسخنرانی خود را با عنوان «موزه کامپیوتر» در انجمن برای اولین بار، این ضرورت را مطرح نمودند. ماه گذشته که مستندات تبلیغاتی موزه رایانه برلین (که در بازدیدی حضوری تهیه شده بود) توسط آقای مهندس احمد مرآت‌نیا عضو موسس و برجسته انجمن در دسترس قرار گرفت، ضرورت طرح کمک به برپائی «موزه رایانه ایران» و نقش اثربخش آن در گزارش کامپیوتر احساس گردید تا شاید در میان فعالان این بخش (پس از تأئید احتمالی ضرورت‌ها)، تلاش‌هائی جدی در این زمینه آغاز و یکی از کاستی‌های ساختاری این بخش (که در رفع آن حداقل یک دهه غفلت صورت گرفته است) جبران گردد.
اما «موزه رایانه ایران» پیشنهادی در کنار اهدافی مشابه سایر موزه‌های رایانه‌ای جهان، اهداف ضمنی دیگری هم می‌تواند داشته باشد که ارزشی کمتر از ماموریت اولیه ندارد. در این موزه می‌توان با فراهم کردن اطلاعات پیشینه فعالیت‌های این بخش طی بیش از چهار دهه یک حافظه سازمانی برای مدیران و دست اندرکاران این بخش فراهم کرد تا ضمن عدم اتخاذ فرض نادرست همزمانی آغاز فعالیت‌های بخشی با شروع زمان تصدی‌گری‌شان، از تجارت موفق و ناموفق پیشینیان بیاموزند و با تکرار بهترین تجارب گذشته و احتراز از تکرار مکررات، این بخش را از ورطه آغاز از سال صفر مکرر، در هر چرخه مدیریتی، برهانند.
نسل پیشین و میان‌سالان و کهن‌سالان با مراجعه به این موزه و آشنائی با اصطلاحات عمومی این فناوری می‌توانند زبان مشترکی با فرزندان و نوادگان خود بیابند و فاصله نسل‌ها را کاهش دهند. با استفاده از خط و زبان فارسی تخصصی در این موزه می‌توان دانش فنی این رشته را به زبان مادری گسترش داد و از ثمرات آن بهره گرفت. با بهنگامی مستمر اطلاعات ایران و جهان در حوزه این فناوری، ضمن ارج‌گذاری به فعالان بخش، می‌توان زمینه پژوهش‌های کاربردی برای کارائی‌سنجی برنامه‌های فناوری اطلاعات در دوره‌های مختلف را فراهم ساخت و به چهار دهه فعالیت همراه با توفیقات قابل ملاحظه و شکست‌های تکراری اشاره کرد و آینده‌ای بهتر از گذشته را نوید داد و ساخت.
با گذشت بیش از چهار دهه از به‌کارگیری ابزاری رایانه‌ای در کشور امروزه مبحث نگهداری رایانه‌ها و ابزارهای رایانه‌ای فرسوده و استفاده مفید و آموزشی از آن‌ها و تلاش برای تدوین برنامه‌های بازیافت آن‌ها از ارزشی ویژه برخوردار است. به گفته آقای پارسا که به حسب تصادف به مواردی برخورده‌اند (مثلاً در مسیر جاده تهران- ورامین مجموعه‌های فرسوده‌ای از رایانه‌های بزرگ کشور را مشاهده کرده‌اند که گونه نگهداری آن‌ها با بازگشت مواد سمی موجود در چرخه غذائی و ترکیب در آب، آسیب‌های جدی زیست محیطی را در پی دارد)، می‌توان نمونه‌هایی از آن‌ها در یک موزه رایانه نگهداشت و در عین حال با بازیافت علمی مابقی این ابزار از وقوع یک فاجعه زیست محیطی جلوگیری کرد.
شایسته است در برنامه پنجم توسعه در دست تدوین یا در قالب برنامه پنجم فناوری اطلاعات کشور، برپائی این موزه از طریق گردآوری توان تخصصی و ابزاری بخش‌های فعال، نه در قالب ساختاری دولتی (که برخی فعالیت‌های آن فاقد صرفه‌های اقتصادی و با سربارهای هنگفت یک دیوان سالاری فرتوت همراه است)، بلکه با مشارکت دانشگاه‌ها، نهادهای غیردولتی داوطلب، مشارکت بخش خصوصی و انجمن‌های علمی پیش بینی شود تا یکی از نقائص ساختاری فعالیت‌های این بخش بر طرف گردیده و برخی از دشواری‌های قلت سواد عمومی فناوری اطلاعات در کشور در سطوح گوناگون با راه حلی ساده، مستمر، اثربخش و تجربه شده جبران گردد.

1. www.Houstoncomputermuseum.org
2. www.acms.org.au
3. www.computerhistory.org
4. www.computerspielemuseum.de
5. www.hpmuseum.net
6. www.computer-museum.org
7. www.compustory.com
8. www.computinghistory.org
9. www.cse.yorku.ca
10. www.ucdavis.edu

رموز کار موفق گروهی

از آنجایی که به صلاحدید آقای ابطحی به تشکیل گروه درسی اقدام ورزیده ایم، اینجانب تصمیم گرفتم مطلب زیر را که در مورد رموز کار گروهی موفق است در وبلاگ منتشر کنم. امید است مورد توجه دوستان قرار گیرد:

سال هاست به شنیدن این جمله عادت کرده ایم که ایرانیان نمى توانند کار تیمى انجام دهند. اما موفقیت قابل تحسین تیم هاى ورزشى جوانان و نوجوانان ایرانى در ورزش های تیمی نظیر والیبال و بسکتبال در سطح جهانى، خلاف این ادعا را ثابت کرد. دریافت مدال در رشته هاى ورزشى اى که کار تیمى در آن حرف اول را مى زند، نشان می دهد ایرانیان مى توانند کار تیمى را در حد اعلاى آن انجام دهند. آنها این توانایى خود را قبلاً در سطح مسابقات روبوکاپ نیز نشان داده بودند.

موفقیت هاى ورزشکارانمان در ورزش های تیمی از آن جهت ارزشمند است که همیشه یکى از نشانه ها براى اثبات این که ایرانیان نمى توانند کارى تیمى انجام دهند، ناتوانى آنها در کسب موفقیت در رشته هاى ورزشى تیمى عنوان مى شد. این پیروزى ها موضوع دیگرى را نیز ثابت کرد و آن این که نسل جوان و نوجوان ما بهتر از نسل هاى پیشین با هم کار مى کنند.

جامعه شناسان مى گویند از آن جا که ایرانیان در گذشته به شکل عشایرى زندگى کرده اند، کار تیمى در فرهنگ ایرانى، فرهنگى ریشه دار است اما هنگامى که جامعه ایران وارد عصر جدید شد، ایرانیان نتوانستند از این فرهنگ به خوبى استفاده کنند. این درحالى است که امروزه، اثر بخشى بیشتر فعالیت ها منوط به کارهاى تیمى دانسته می شود.

سینا امیرى کارشناس مدیریت، انجام کار تیمى را وابسته به توانایى مدیر مى داند. وى مى گوید: «کار تیمى کارى پیچیده و از روش هاى جدید مدیریتى است. کار تیمى صرفه اقتصادى بسیار بالایى دارد. بنابراین مدیران شرکت هاى بزرگ کارکنانشان را وادار مى کنند به صورت تیمى کار کنند و این موضوع به حدى براى آنها مهم است که اگر فردى نتواند کارش را در قالب تیم به خوبى انجام دهد از آن کار کنار گذاشته مى شود. البته شرکت هاى بزرگ امکان جایگزینى افراد را دارند. در یک تیم افرادى با مهارت هاى مختلف، براى رسیدن به هدف مشترک مشخصى کار مى کنند. در یک تیم در واقع تنها آدم ها مهم نیستند بلکه مهم این است که افرادى با مهارت هاى مختلف در قالب تیم خوب چیده شوند.»

وی می افزاید:«بعضی از اشکالاتی که موجب می شود کار تیمی به خوبی انجام نشود مدیر است. این که مدیری از این بترسد که اگر افرادى با هوش تر و قوى تر از خودش برایش کار کنند توانایی خودش زیر سؤال برود. در صورتى که یک اصل مدیریتى به مدیران پیشنهاد مى کند که اگر مى خواهند در کار خود پیشرفت کنند، باید افراد باهوش تر را به کار گیرند و بعد با مهارت از کار آنها استفاده کنند. حکایت کار تیمى مثل دندانه هاى یک شانه است. اگر تعدادى از دندانه ها بلند باشد فایده اى ندارد.

ژاپنى ها که از نظر انجام کار تیمى مشهورند تیم هایشان شانه هایى با دندانه هاى مساوى است و در نتیجه تیم هایشان عملکردى هماهنگ دارند و خروجى کار آنها هم مناسب است. در حالى که ما انبوهى از افراد نخبه و با استعداد و تعداد زیادى المپیادى داریم که چون در قالب تیم به خوبى در کنار یکدیگر قرار نمى گیرند، استعداد آنها به نتیجه مورد انتظار منتهى نمى شود.

به عنوان مثال ما تعداد زیادى المپیادى در رشته هاى رایانه داریم ولى همچنان سیستم هاى رایانه اى ما قوی نیستند.

درحالى که کشورى مانند فرانسه به اندازه ما المپیادى ندارد ولى طورى آنها را چیده است که در عرصه رایانه سیستم هاى بسیار قوى دارد. به عبارتى آنها براى دندانه هاى شانه هاى خود پایه هاى محکمى درست کرده اند.»

کارشناسان یکى از اشکالات دیگر مدیریت ایرانى را توجه زیاد مدیران به کنترل کارکنان و جزئیات غیرضرورى مى دانند. مدیران ایرانى مدام بر کار کارکنانشان نظارت مى کنند و درباره آنها اظهار نظر مى کنند. در حوزه مسئولیت تک تک افراد وارد مى شوند و به آنها امر و نهى مى کنند. علت این نوع رفتار این است که مى ترسند کارکنانشان اشتباه کنند، کارها به نتیجه مورد نظر منتهى نشود، کارها سامان خود را از دست بدهد و در نهایت مدیر کارش را از دست بدهد.

همین شکل مدیریت که به معنى بى اعتمادى به کارکنان است، روحیه تیم را خراب مى کند و منجر به این مى شود که اهداف مورد نظر به دست نیاید. این در حالى است که کارشناسان تأکید مى کنند در زمینه کار تیمى مدیر تنها باید مهارت سازماندهى افراد را داشته باشد.

هنگامى که مدیر توانست تیم خود را به خوبى بچیند، نوبت افراد تیم مى رسد که چگونه با هم کار کنند.

کسانى که کار گروهی انجام مى دهند باید روحیه مشارکت و همکارى داشته باشند و از همدیگر حمایت کنند. در این راستا باید از هر نوع حرف هاى حاشیه اى درباره یکدیگر پرهیز کنند. البته این در شرایطى ممکن است که افراد منافع مشترکى داشته باشند و بدانند که موفقیت هاى تیم به نفع همه تمام مى شود. از طرفى آنها باید پذیراى دیدگاه هاى جدید باشند و از این که مطالبى هم یاد بگیرند، ابا نداشته باشند. همین طور اعضا باید خود را متعهد به اهداف تیم بدانند. در این صورت افراد مهارت هاى خود را طورى در خدمت تیم قرار مى دهند که در نهایت تیم بتواند به هدف خود دست پیدا کند.

شرکت هایى که کار گروهی را خوب مى دانند از توان کارکنانشان در همه زمینه ها استفاده مى کنند.

یکى از کارهایى که مدیران موفق انجام مى دهند تشکیل تیم هایى است که با همفکرى هم اهدافى تعیین مى کنند یا حتى پیام هاى تبلیغاتى مى سازند. یکى از مشهورترین کارها همان ایجاد توفان فکرى است. به این ترتیب که هر یک از اعضاى تیم نظرى را ابراز مى کند و بعد از این که همه نظرشان را ابراز کردند، افراد از نظر هم ایراد مى گیرند. در این شرایط اگر افراد کار تیمى و واکنش درست را بلد نباشند، ممکن است ایده هاى بسیار خوبى ابراز نشود و شرکت از این ایده ها محروم شود.

به نظر مى رسد نسل جدید کار گروهی را بهتر از پدران خود انجام مى دهد. ما در اطراف خود با افراد مستعدى برخورد کرده ایم که در قالب کار تیمى فعالیتى را شروع کرده اند و آن را به نتیجه نیز رسانده اند. با وجود این شیوه هاى تعلیم و تربیت ما همچنان داراى اشکالاتى است. به خاطر همین است که همچنان بسیارى از افراد در سازمان ها و شرکت ها مى گویند که انفرادى کارکردن نتیجه بهترى دارد و نمى توان در قالب یک گروه مسنجم فعالیتى را به نتیجه رساند.

سینا امیرى مى گوید: «هر چند که مدیریت حرف اول را در کار تیمى مى زند، ولى تعلیم و تربیت مى تواند سبب شود افراد بهتر با هم کار کنند. بچه ها کار تیمى را در قالب بازى با هم مى آموزند. در مدرسه هم در قالب تیم با هم فعالیت هاى کلاسى انجام مى دهند. منتها هیچ کس در مدارس نقاط ضعف و نقاط قوت آنها را در کار گروهی ارزیابى نمى کند و از آنها نمى خواهد نقطه ضعف خود را در تیم برطرف کنند. در حالى که تعلیم و تربیت توان بازى و همکارى در تیم را افزایش مى دهد. در کشور فرانسه ورزش اهمیت زیادى در مدرسه دارد و هر یک از دانش آموزان باید یک رشته ورزشى انفرادى و یک رشته ورزشى تیمى را انتخاب کنند.

در صورتى که دانش آموزى در رشته ورزشى انفرادى نمره عالى بگیرد ولى در رشته ورزشى تیمى نمره نیاورد، تنها نیمى از نمره ورزش را مى گیرد. از طرفى فرانسوى ها هر یک خود را متعلق به اجتماعى مى دانند که متمایز از اجتماعات دیگر است. در این اجتماعات پیشکسوتان دست جوان ترها را مى گیرند و جوان ها هم به آنها احترام مى گذارند. آنها در این اجتماعات به صورت تیمى کارهاى مختلفى انجام مى دهند. همه اینها باعث مى شود در محیط کار هم نحوه انجام کار تیمى را بدانند. این درحالى است که ژاپنى ها بسیار بیشتر از کشورهاى دیگر انجام کارهاى گروهی را مى آموزند. یکى از موضوعات دیگرى که در ایران انجام کارهاى تیمى را تحت الشعاع قرار داده، موضوع کنکور است. از آنجایى که کنکور یک موضوع کاملاً فردى است و موفقیت یکى در آن مستلزم حذف دیگرى است به کارهاى تیمى مجال بروز نمى دهد.»

سرآمد کارهاى گروهی در جهان ژاپنى ها هستند. فعالیت در قالب تیم هاى مختلف در زندگى ژاپنى ها اهمیت زیادى دارد. به طورى که ژاپنى ها هنگامى خود را در کارى موفق حس مى کنند که انتظاراتى را که تیم از آنها دارد برآورده کنند. همین تجربه موفق، کشورهاى دیگر را هم به پیروى از ژاپنى ها و تجربه کار تیمى واداشته. به طورى که اینک اکثر شرکت هاى جهان مى کوشند کارهایشان را براساس کار تیمى انجام دهند.

تجربه موفق تیم هاى ورزشى ایرانى در زمینه رشته هاى ورزشى تیمى نشان داد که ایرانیان نیز استعداد زیادى براى انجام کارهاى تیمى دارند و در صورتى که مدیریت صحیح بتواند افراد مستعد را کنار هم قرار دهد، پیشرفت و توسعه در انتظار کشور خواهد بود. بویژه در این زمینه مى توان به جوانان و نوجوانان امید زیادى داشت.

تاریخچه ی فناوری اطلاعات

تاریخچه فناوری اطلاعات و ارتباطات در خارج از ایران

فناوری اطلاعات تاریخی طولانی وبیشتر از هزار سال داردکه با اولین نقاشی ها در غارها و ابداع نوشتن و اختراع چاپ در سال های ۱۵۰۰ شروع شد. در این روند با توسعه رایانه های الکترونیکی و سیستم های تجاری در نیمه دوم قرن بیستم ادامه یافت . فناوری اطلاعات امروزی در سال ۲۰۰۰ ریشه ابداع تلگراف الکترونیکی در دهه ۱۸۳۰ و تلفن در دهه ۱۸۷۰ دارد.

حرکت مکانیکی گرامافون در این دوره اختراع شد که موقعیت مهمی در تاریخ فناوری اطلاعات داشت و آغاز گر شکل های نوین حافظه مکانیکی بود. دوره بین سال های ۱۸۷۰ و ۱۹۰۰ به عنوان دوره الکترومکانیکی فناوری اطلاعات شناخته شده است که در آن یک تغییر الکترونیکی با ابزار حرکت مکانیکی پردازش اطلاعات توسعه پیدا کرد. از مهم ترین این ابزارها ماشین های تحریر ، ماشین های تکثیر و ماشین حساب های جدولی بودند که در حدود سال ۱۹۰۰ توسعه داده شدند و در تاریخ فناوری اطلاعات به عنوان سرآغاز رایانه های نوین شناخته شدند (در حقیقت ، شرکت شکل یافته به وسیله IBM شناخته شد). پیدایش مخترع ماشین های تجاری سرانجام در سال ۱۹۲۴ به نام صنایع الکترونیکی در حدود سال ۱۹۰۰ ، در توسعه بخش عمده ای از پیشرفت های فناوری اطلاعات تأثیر زیادی داشت .

مهم ترین این موارد اختراع AM در دهه ۱۹۲۰ ، رادار و تلویزیون در دهه ۱۹۳۰ و رایانه الکترونیکی در دهه ۱۹۴۰ بود . توسعه اولین اهداف کلی رایانه الکترونیکی ENTAC در سال ۱۹۴۶ کامل شده بود و UNIVAC در سال ۱۹۵۱ برای فروش آماده گردید. تحول الکترونیکی در زمینه اهداف رشد فناوری اطلاعات بعد از جنگ جهانی دوم با اختراع ترانزیستور در سال ۱۹۴۷ آغاز شد و به دنبال آن ، ترکیب مدارها در سال ۱۹۵۷ توسعه یافت ، پس از آن رایانه ای که به « نسل دوم » معروف بود در اواخر دهه ۱۹۵۰ پدید و سپس یارانه های کوچک در اواسط دهه ۱۹۶۰ عرضه شد . شاید حادثه ای که بزرگ ترین تأثیر را بر فناوری اطلاعات امروزی داشت ، اختراع ریز پردازنده های در سال ۱۹۷۱ بود که به وسیله اولین ریز پردازنده های تجاری در سال ۱۹۷۵ توسعه یافت.

به موازات پیشرفت در محاسبات ، سیستم های اصلی انتقال اطلاعات عرضه مـی شدند . از دهه ۱۹۴۰ میکروموج به عنوان اولین جایگزین کابل محوری برای اطلاع رسانی فاصله های طولانی پدید آمد. سیستـم های ارتباطـی ماهواره ای از دهه ۱۹۵۰ برای ترافیک تلفن بین المللی و انتقال موفق اطلاعات به وسیله فیبر نوری در دهه ۱۹۷۰ گسترش پیدا کرد . دهه ۱۹۸۰ آغازی برای ابزار فرعی بسیار پیشرفته برای انتقال اطلاعات همچون پست تصویری تلکس و مودم بود . صنعت فناوری اطلاعات به طور پیوسته و به سرعت در دهه ۱۹۹۰ ، به وسیله اطلاعات دیجیتالی با هر محتوایی ( علامت ، صدا ، نور و ...) برای گسترش دادن ، پردازش کردن ، ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات به وسیله سیستم هایی که به طور فزاینده آگاه می شوند . سیستم های سریع تر و سیستم های کوچک تر که به هر صورت به سمـت فناوری اطلاعات همگرا می شـوند ( رایانه / پست تصویری / اینترنت / تلفن/ غیره) روبه گسترش نهاد ، در ذیل برای درک بیشتر مفاهیمی ذکر می شود.

دنیای ماشین

حدود سال ۱۹۰۹ یک آمارشناس در کمپانی تلگراف و تلکس آمریکا (A.T.T) منحنی برای ۱۵ سال آینده طراحی کرد: منحنی ارتباطات تلفنی و منحنی جمعیت آمریکا. و این دو را با هم در نظر گرفت. و طرحهای توسعه تکنولوژی ارتباطات را بررسی و ارایه کرد.

در اوایل دهه ۱۹۳۰ شرکت آی،بی،ام (IBM — International Business Machines) اولین ماشین حساب مدرن را ساخت که برای بانکها طراحی شده بود. اما بانکها از خرید آن امتناع کردند

«سرتوماس واتسون بنیانگذار مؤسسه آی،بی،ام نقل می کند در یک موفقیت غیر مترقبه، کتابخانه عمومی نیویورک تصمیم گرفت یک ماشین بخرد. در آن روزهای آغازین ظهور ابزار مدرن، کتابخانه ها بر خلاف بانکها پول داشتند و آی،بی،ام بیش از یکصد ماشین باد کرده را به کتابخانه ها فروخت.

ـ پانزده سال بعد، این مؤسسه یکباره خصوصیتی را در ماشین بروز داد که می توانست لیست پرداخت تهیه کند. « یونیواک» که پیشرفته ترین ماشین ها را داشت، این افزارها را نپذیرفته بود. اما آی،بی،ام پی برد که این موفقیت غیر منتظره، اما ممکن است و بر اساس آنچه برای ماشین های یونیواک اساسی بود نظیر لیست های پرداخت به طراحی مجدد دست زد و طی پنج سال به رهبری صنعت کامپیوتر دست یافت. موقعیتی که تاکنون نیز حفظ شده است.

ـ The First General Purpose Computer for Commercial Use: Universal Automatic Computer (UNIVAC).

اطلاعات و ارتباطات

نطق آبراهام لینکلن در سال ۱۸۶۳ در گتیزبرگ Gettysburg (ویرجینیا) که یکی از مهمترین نطق های او بود، صرفاً ۲۰۰۰ شنونده داشت و به گوش همان تعداد رسید و احتمالاً درگزت گیتزبرگ چاپ شد.

صد سال بعد جان اف کندی در سال ۱۹۶۳ ترور شد. ظرف ۲۴ ساعت دو پنجم جمعیت جهان و یا دو میلیارد نفر از این ترور مطلع شدند .

در دهه ۱۹۹۰ در ماجراهایی چون سقوط دیوار برلین ، جنگ های خلیج فارس و بوسنی ما به شاهد تاریخ زنده تبدیل شدیم . تعداد آنهایی که در این ماجراها با کمک ماشین های ارسال ماهواره ای خبر ( SNG ) و پخش مستقیم در صندلی های ردیف اول برای تماشای تاریخ زنده قرار گرفتند، چهار پنجم جمعیت جهان بود ، یعنی چهار میلیارد نفر با پخش مستقیم خبردار شدند.

نظام اطلاع رسانی علوم و فنون در ژاپن

امر اطلاع رسانی همراه با پیشرفتهای صنعتی و اقتصادی گسترش یافت و مراکز اطلاعات علمی و فنی ژاپن در سال ۱۹۵۷ بعنوان مرکز فعالیت های اطلاعاتی در زمینه علوم و فنون تاسیس شد این مرکز ابتدا کار ذخیره و بازیابی اطلاعات را بر روی کارتهای منگنه شده تجربه کرد و سپس از سال ۱۹۶۹ به بعد از سیستم کامپیوتری با نوارهای مغناطیسی بهره گرفته.

در سال ۱۹۶۹ دولت این کشور تلاشهای مستمری را بمنظور ایجاد شبکه ملی اطلاعات علمی و فنی آغاز نمود و در دهه ۱۹۷۰ درزمینه های انرژی اتمی ، پروانه های ثبت اختراعات و اکتشافات ، داروئی، آهن و فولاد و کشاورزی مراکز علمی اطلاعات تاسیس کرد

در بخش دولتی نخست باید از مراکز اطلاعات علمی و فنی ژاپن (Japan Information Center of Science and Technology JICST) که در سال ۱۹۵۷ تاسیس شد، نام برد. این مرکز که بتدریج بصورت بزرگترین دفتر اطلاع رسانی دولتی در آمد، از سال ۱۹۶۹ با تصویب هیات دولت فعالیت های خود را در جهت ایجاد شبکه ملی اطلاعات علمی و فنی گسترش داد.

در این رابطه می توان از مرکز اطلاعات فنی شرکت فولاد ژاپن (Center for Technical Information of the Japanese Steel Corporation) و مرکز اطلاعات شرکت تجارتی ایتوچو (Itochu) که یکی از بزرگترین انحصارات ژاپن است نام برد. در مرکز مدیریت شرکت ایتوچو واقع در اوزاکا یک سیستم خودکار قوی ذخیره و بازیابی اطلاعات دایر است که از ۵ کامپیوتر نیرومند بهره می گیرد.

این سیستم بوسیله کانالهای ارتباطی که شامل ماهواره نیز می شود با سیستم مشابه در جنرال موتور آمریکا اتصال دارد.

در واحد های پژوهشی شرکتهای بزرگ ( مانند توشیبا ، هیتاچی ، میتسوبیشی ...) فعالیتهای اطلاعاتی به میزان وسیعی صورت می گیرد . دفاتر اطلاعاتی این واحد ها مواد علمی و فنی دریافت شده از مجاری مختلف را آماده سازی نموده و به انتشار و توزیع کاتالوگها کتابهای مرجع ، فهرست ها، نشریاتی از مشخصات فنی تولیدات کارخانه ، در داخل و خارج کشور مبادرت می کنند.

علاقه وافری که در ژاپن به اطلاعات اختراعات و اکتشافات وجود دارد تاسیس مرکز ژاپنی اطلاعات پروانه های نوآوریها (Japanese Center for Patent Information) را در سال ۱۹۷۱ سبب گردید.

این مرکز تاکنون نوآوریهای ثبت شده بیش از ده کشور جهان را زیر پوشش خود قرار داده و چکیده نامه هایی به زبان ژاپنی منتشر می کند که سالیانه بیش از ۱۰۰ هزار چکیده را حاویست. این چکیده ها بوسیله مؤسسات انتفاعی طرف قرار داد و با مساعی هزار چکیده نویس خارج از کادر سازمان تهیه می شود.

از دیگر مراکز ملی اطلاع رسانی، مرکز اطلاعات داروئی ژاپن (Japan Pharmaceutical Information Center) است که به سال ۱۹۷۲ تاسیس گردید و عهده دار گردآوری، آماده سازی و اشاعه اطلاعات داروئی و پزشکی لازم جهت پیشبرد تحقیقات در زمینه تهیه داروهای جدید و تاثیر و مصونیت داروئی است.

خودکار کردن خدمات اطلاعاتی در انگلستان

از سال ۱۹۶۶ آزمایشهایی به منظور بکار گرفتن کامپیوتر در تنظیم اطلاعات کتابشناسی بریتانیا شروع شده است و کمک های مالی این کار توسط اداره اطلاعات علمی و فنی تامین شده است و در آغاز به کمک آمریکا ولی اخیرا با همکاری چند ملیتی (multinational) انجام می پذیرد.

به عنوان مثال امور کامپیوتری خدمات اطلاعاتی بریتانیا در زمینه شیمی (United Kingdom Chemical Information Services UKCIS) با موافقت خدمات چکیده نویسی در زمینه شیمی آمریکا (Chemical Abstracts Services C.A.S) انجام می گیرد.

خدمات اطلاعاتی در زمینه فیزیک الکتروتکنولوژی کامپیوتر وکنترل (Information Service in Physics, Electrotechnology , Computer and Control INSPEC) به وسیله مؤسسه مهندسان برق انجام می شود و این سازمان مسئول تولید نوارهای مغناطیسی از مجلات چکیده تهیه و انتشار مجلات آگاهی رسانی و خدمات اشاعه اطلاعات گزیده است.

تاکنون ۲۰ مجله چکیده به وسیله دفتر کشاورزی کشورهای مشترک المنافع (C. A. B) به کمک کامپیوتر منتشر شده است. همچنین امکانات استفاده از سیستم ذخیره و بازیابی مدارک پزشکی (مدلارز) که به کمک کامپیوتر انجام می گیرد در بریتانیا نیز مورد بررسی قرار گرفته است.

در سال ۱۹۷۲ کمیته ای در کتابخانه بریتانیا تشکیل گردید تا در باره امکان عملی خودکار کردن فرآیند داده های کتابخانه های ملی (National Libraries Automatic Data Processing Feasibility Study) مطالعه و بررسی کند.

با استفاده از کامپیوتر کتابشناسی ملی بریتانیا تحت عنوان پروژه فهرست نویسی قابل خواندن با ماشین (مارک) (Machine Readable Catalog MARC )تهیه می گردد و از این طریق آمار و مشخصات کامل کتابشناسی کتابهای جاری بریتانیا بطور مجزا بر روی نوارهای مغناطیسی تهیه می شود (مارک۲ MARC II) و این استفاده جنبی از کامپیوتر به هنگام تهیه کتابشناسی ملی بریتانیا است.

بدلیل اینکه مشخصات کتابهای کتابخانه کنگره آمریکا از سال ۱۹۶۹ به شکل (مارک) موجود است با همکاری این کتابخانه و بخش کتابشناسی ملی بریتانیا پروژه کتابهای به زبان انگلیسی (Books in English) به کمک کامپیوتر انجام شده است.

استفاده از شماره استاندارد کتاب (Standard Book Number (S.B.N)) می تواند در ماشینی کردن این خدمت نقش مهم و مؤثری داشته باشد.

تحقیق در کاربرد کامپیوتر در زمینه دکومانتاسیون (ارائه اسناد یا مدارک ـ اثبات با مدارک ـ مستند کردن) یکی از کارهای مهم و اساسی اداره اطلاعات علمی و فنی و دپارتمان تحقیق انجمن کتابخانه های تخصصی و دفاتر اطلاعاتی (Aslib Research Department) است. این اداره مسئول کار هماهنگی اطلاع رسانی به منظور استفاده از راههای جدید دسترسی به اطلاعات علمی و فنی نیز میباشد .

طبق گزارش یونسکو در سال ۱۹۷۴ پروژه های ماشینی کردن اطلاعات علمی و فنی (Scientific & Technical Information STI) در بریتانیا ظرف ۵ سال در سه گروه به این شرح به اجرا در آمده است:

ـ پروژه هایی که تحت کنترل یا هماهنگی دپارتمان تحقیق و توسعه کتابخانه بریتانیا (British Library Research & Development Department BLR&DD) قرار دارند.

ـ طرحهایی که اساسا از خدمات تجارتی و صنایع بهره می گیرند.

ـ آنهایی که به دپارتمانهای دولتی مربوط می شوند.

در یکی از پروژه های دپارتمان تحقیق و توسعه کتابخانه بریتانیا در حال حاضر هفت مرکز شرکت دارد. اسامی این مراکز به شرح زیر است:

Cranfield Institute of Technology ـ

Hatfield Polytechnic ـ

Newcastle Upon Tyne University ـ

Loughborough University of Technology ـ

Edinburgh University ـ

University College , Cardiff ـ

Science Reference Library ـ

در این پروژه پایگاههای داده های مورد نیاز به اختصار به شرح زیر است:

ـ مد وزا (MEDUSA) که شامل۵۰.۰۰۰ عنوان از مد لارز است و از واژگان ساخته و کنترل شده کتابخانه پزشکی امریکا (Medical Subject Headings MESH) استفاده می کند .

ـ مد لاین (MEDLINE) که بالغ بر ۵۰۰.۰۰۰ عنوان کتاب (به سال ۱۹۷۴) است و با استفاده از واژگان کتابخانه پزشکی امریکا می توان به طریق پیوسته یا نا پیوسته به اطلاعات آن دسترسی یافت و اداره پست بریتانیا خطوط تلفنی آن را به ترمینال هایی که در کالج دانشگاه لندن (University College London) قرار دارد وصل کرده است .

خودکار کردن شیوه های کار اطلاعات اتحاد جماهیر شوروی سابق

یکی از برنامه های مهمی که در اتحاد جماهیر شوروی سابق انجام شده است ایجاد نظام خودکار یکپارچه اطلاعات علمی و فنی است که اساس آن کامپیوتری کردن شیوه های تجسس، آماده سازی، ذخیره و برون دهی اطلاعات و انتقال مواد اطلاعاتی به نقاط دور است.

خود کار کردن شیوه های خدمات اطلاعاتی در هند

از سال ۱۹۷۶ برنامه تجربی خدمات کامپیوتری پخش اطلاعات گزیده در هند با حمایت یونسکو شروع شد. از آن به بعد طرح مربوط به پخش اطلاعات گزیده که با استفاده از سیستم آی، بی،ام کار می کند در انستیتوی تکنولوژی هند در شهر مدرس فعالیت می کند. خدمات مزبور در مقایسه با خدماتی نظیر سیستم پیوسته بازیابی اطلاعات کتابشناسی منابع (On – Line Retrieval of Bibliographic Information Time Shared (System Development Corp., U.S.A) (ORBIT)) بسیار ارزان و شاید تقریبا مجانی بدست دانشمندان هند می رسد. مشابه چنین خدماتی در مرکز دکومانتاسیون علمی و ملی هند نیز تهیه و ارائه می گردد

خودکار کردن خدمات اطلاعات در لهستان

در حوزه خودکار کردن ذخیره و بازیابی اطلاعات نتایج مهمی در لهستان بدست آمده است. در بین سیستم های بازیابی که مورد بهره برداری قرار گرفته است می توان سیستم های زیر را ذکر کرد:

ـ سیستم جستجوی پروانه های ثبت نوآوریها در امور ساختمانی

ـ سیستم بازیابی گزارش سفرهای رسمی خارجی

ـ سیستم بازیابی در مورد صنایع سنگین و ماشین آلات

ـ سیستم بازیابی اطلاعات کتابشناسی در زمینه صنایع کشتی سازی

ماشینی کردن خدمات اطلاع رسانی در فرانسه

ماشینی کردن خدمات اطلاع رسانی و دکومانتاسیون در فرانسه بسیار پیشرفته است یکی از سازمانهای بنام در این زمینه انجمن ملی پژوهشهای فنی (Association Nationale de la Recherche Technique ANRT) است.

همکاریهای بین المللی و اتحاد جماهیر شوروی سابق

همکاری چند جانبه این کشور منجر به ایجاد مرکز بین المللی اطلاعات علمی و فنی (International Centre for Scientific and Technical Information MTSNTI) براساس قرارداد ۲۷ فوریه ۱۹۶۹ گردید که بوسیله دولتهای بلغارستان، چک و اسلواکی، جمهوری دمکراتیک آلمان، مجارستان ، مغولستان، لهستان ، رومانی و روسیه به تصویب رسید.

وظایف عمده مرکز بین المللی اطلاعات علمی و فنی :

تهیه دستورالعمل هایی در باره روشهای کار اطلاعاتی

پیشنهاداتی در مورد تجهیزات لازم برای تشکیل نظام بین المللی (International System for Scientific and Technical Information ISSTI)

ارائه خدمات اطلاعاتی به کشورهای عضو

تحقیق در مسائل کاربردی و نظری اطلاعات

کمک در زمینه سازمان دهی، روش مندی و غیره به سازمانهایی که در کشورهای عضو به کار آموزش و ارتقاء سطح دانش کارکنان اطلاعاتی مشغولند.

هند در دو برنامه بین المللی خدمات اطلاعاتی مشارکت دارد. این برنامه ها عبارتند از:

ـ برنامه بین المللی سیستم اطلاعاتی انرژی (International Nuclear Information System – INIS)

ـ سیستم اطلاعاتی کشاورزی (Agricultural Information System AGRIS)

از سال ۱۹۷۶ تاکنون نیز اطلاعات ذخیره شده در برنامه بین الملل سیستم اطلاعاتی کشاورزی ارسال می گردد. مؤسسه ای که با برنامه مزبور مرتبا در ارتباط است شورای عالی تحقیقات کشاورزی هند (Indian Council of Agricultural Research ICAR) می باشد. این موسسه اطلاعات دریافت شده در نوارهای مغناطیسی را ماهانه بین ۳۵ انستیتوی کشاورزی در هند توزیع می کند.

در انستیتوی تحقیقاتی آمار کشاورزی هند (Indian Agricultural Statistics Research Institute IASRI) توسط کامپیوتر داده های مربوط به برنامه سیستم اطلاعاتی کشاورزی تهیه می گردد .

اخیرا درانستیتوی مزبور برنامه بازیابی اطلاعات از طریق داده های مربوط به سیستم اطلاعاتی کشاورزی توسعه یافته است .

همچنین با کمک یونسکو از سال ۱۹۷۶ با داده های اطلاعاتی رم در بمبئی بطورآزمایش تماس دائم بر قرار شده و در نظر است در آینده به کمک مالی یونسکو ، هند از طریق سیستم روی خط یا پیوسته با داده های اطلاعاتی اروپا ، آمریکا و استرالیا مرتبط گردد .

مروری بر مهمترین وقایع تکامل اینترنت :

ـ ۱۹۶۷ : راه اندازی شبکه آرپانت (Arpanet) آغاز شد.

ـ ۱۹۷۰ : شرکت ATT اولین ارتباط کامپیوتری را میان دانشگاه کالیفرنیا در لس آنجلس و کمپانی BBN برقرار کرد.

ـ ۱۹۷۱ :«ری تامیلسون» از شرکت BBN یک برنامه E Mail اختراع کرد.

ـ ۱۹۷۳ : «باب کان» یک برنامه تحقیقاتی اینترنتی را آغاز کرد.

ـ ۱۹۷۶ : اولین E Mail سلطنتی ارسال شد. الیزابت دوم ملکه انگلستان با استفاده از سیگنال و رادارهای سلطنتی در مالورن یک E Mail ارسال کرد.

ـ ۱۹۷۹ : یکی از کاربران آرپانت آیکون های احساسی را ابداع کرد . وی اظهار داشت که می توان برخی از تصاویر را به متن E Mail اضافه کرد.

ـ ۱۹۸۴ : ویلیام گینس زمان مصرف Neuromancer را نوشت و برای اولین بار کلمه فضای مجازی را خلق کرد. در این سال کانادا تلاش گسترده و موفقی را برای ایجاد شبکه های بین دانشگاهی این کشور آغاز کرد.

ـ ۱۹۸۵ : SYMBOLICS . coM نخستین ثبت کننده Domain Name شد. برخی از اولین سایتهای ثبت شده در اینترنت عبارتند از : THINK MIT . EDD . CoM

ـ ۱۹۸۶: پنج مرکز فوق محاسباتی راه اندازی شد. این مراکز تأثیرات بزرگی را در ارتباطات اینترنتی ایجاد کردند.

ـ ۱۹۹۱ : اینترنتی که ما می شناسیم متولد شد.

ـ ۱۹۹۲ : اصطلاح گشت و گذار در اینترنت خلق شد.

ـ ۱۹۹۳ : کاخ سفید امریکا On Line شد و بیل کلینتون یک E Mail را به نام خود ثبت کرد. در این سال توجه تاجران به اینترنت جلب شد.

ـ ۱۹۹۴ : اولین «اسپم» ساخته شد. همچنین اولین سایتهای سفارشی On Line و آگهی های جدید اینترنتی طراحی شدند.

ـ ۱۹۹۵ : تعدادی از کمپانی های اینترنتی تبدیل به سهامی عام شده و وارد بازار بورس شدند. همچنین ارتباطات خانگی با اینترنت نیز برقرار گردید.

ـ ۱۹۹۶ : امریکا قانون CDA را وضع کرد به موجب این قانون از ارسال بی رویه اطلاعات ناشایست روی شبکه جلوگیری شد.

ـ ۱۹۹۸ : دو میلیون سایت به ثبت رسید.

ـ ۱۹۹۹ : استفاده از اینترنت اوج گرفت.

ـ ۲۰۰۰ : نامه عشق ویروس سال شد.

ـ ۲۰۰۱ : فروارد E –Mail ها در استرالیا غیر قانونی اعلام شد. اروپا به جرایم مجازی پرداخت و طالبان در افغانستان دسترسی به اینترنت را قطع کرد.

ـ ۲۰۰۲ : اینترنت به جزء لاینفک زندگی مردم تبدیل شد.

تاریخچه فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران

نخستین گام ها برای استقرار نظام اطلاع رسانی در ایران با تأسیس مؤسسه تحقیقات و برنامه ریزی علمی و آموزشی، و مراکز مدارک علمی و خدمات کتابداری وابسته به این مؤسسه برداشته شد.

در سال ۱۹۶۶ با مشارکت اعضای شورای بین المللی مجامع علمی (ICSU) فعالیت های بین المللی از سوی یونسکو با استقرار طرح ایجاد شبکه جهانی مبادله اطلاعات علمی (یونی سیست Unisist) مورد بررسی قرار گرفت.

بعدها با شرکت کارشناسان سازمان های بین المللی اطلاعات علمی مانند فدراسیون بین المللی اطلاع رسانی (Federation International de Documentation FID) مباحث مطروحه در طرح یونی سیست مورد نقادی و موشکافی قرار گرفت و نتایج این مباحث به صورت نشریه ای چاپ و منتشر شد.

از ۴ تا ۱۹ اکتبر ۱۹۷۱ از سوی یونسکو پس از مطالعات فراوان همایش یونی سیست در پاریس با شرکت ۸۳ نماینده از کشورهای جهان تشکیل شد.

در این همایش هیئت نمایندگی ایران از سوی مؤسسه تحقیقات و برنامه ریزی علمی و آموزشی شرکت کرد.

نخستین سند، گزارش دست نویسی از دکتر حسین دانشی و همکاران وی بود که در سال ۱۳۵۱ برای تعیین وضعیت همایش یونی سیست تدارک شده بود.

به دنبال این گزارش مقاله ای نسبتا مفصل زیر عنوان «شبکه جهانی مبادله اطلاعات علمی» در نشریه فنی مرکز مدارک علمی به چاپ رسید که در آن در باره وضع کشورهای در حال توسعه اظهار نظر شده بود:

پس از شرکت هیئت نمایندگی ایران در همایش یونسکو (۱۹۷۱)، مرکز مدارک علمی وابسته به مؤسسه تحقیقاتی و برنامه ریزی علمی و آموزشی، بررسی هایی را در زمینه امکانات اتخاذ سیاستی هماهنگ در مورد گردآوری و اشاعه اطلاعات علمی و فنی آغاز کرد .

قرار شد مرکز مدارک علمی، گزارشی در این مورد تهیه کند. این گزارش در جلسه صاحب نظران مورد بررسی قرار گرفت و پس از انجام اصلاحات، به صورت نهایی چاپ و منتشر شد. در این گزارش دو نکته اساسی به چشم می خورد:

تعیین یکی از مراکز به عنوان واحد هماهنگ کننده فعالیت های مراکز مدارک ایرانی و رابط این مراکز با مجامع و شبکه های بین المللی اطلاع رسانی و نظارت بر اشاعه درست اطلاعات و برقراری ارتباط کامل علمی و اطلاعاتی میان واحدهای نیازمند دولتی و دانشگاهی.

پیگیری سیاست استقرار نظام واحد بازیابی اطلاعات در مراکز مدارک دولتی و استفاده از امکانات و تسهیلات خدمات ماشینی مملکت در جهت سازمان دادن به بازیابی و اشاعه اطلاعات و برقراری رابطه و استفاده از شبکه ها و بانک های اطلاعاتی از طریق نظام های پیوسته.

ـ در مجموع فعالیت هایی را که در جهت استقرار نظام اطلاع رسانی و شبکه های مربوط انجام گرفته،می توان چنین جمع بندی کرد:

ـ مرکز مدارک علمی از سال ۱۳۵۰ با ایجاد شورای هماهنگی مراکز اسناد فعالیت خود را آغاز کرد ؛

ـ هدف مراکز مدارک علمی از ایجاد شورای هماهنگی مراکز اسناد ، همکاری و تقویت زیر بنای ملی اطلاعات علمی بود؛

ـ با تشکیل شورای هماهنگی مراکز اسناد و تشکیل شورای مربوط به یونی سیست توسط کمیسیون ملی یونسکو در ایران در سال ۱۳۵۲، کوشش ها معطوف به اجرای توصیه های یونی سیست شد؛

ـ در شهریور ۱۳۵۵ پیشنهادهایی در زمینه « سیاست اطلاعات علمی در کشور» ارائه شد؛

ـ در اردیبهشت ۱۳۵۶ با همکاری یونسکو و سازمان برنامه امکان برگزاری « سمینار سیاست اطلاعات علمی فنی در کشور» فراهم آمد . این سمینار امکان تهیه و تدارک « پیش نویس اساسنامه کمیته ملی یونی سیست را ( در خرداد ماه ۱۳۵۶ ) فراهم آورد .

ـ قبل از سال ۱۳۵۷ ، دفتر انفورماتیک در سازمان برنامه و بودجه با عنوان یک اداره کل فعالیت های ماشینی پردازش داده ها را اداره می کرد .

ـ از سال ۱۳۵۷ به علت شرایط سیاسی کشور پیگیری مسائل مربوط به نظام ملی اطلاع رسانی تقریبا متوقف گردید ولی استفاده وسیع از کامپیوتر و تجهیزات وابسته به آن که از سال ها قبل آغاز شده بود ، رو به گسترش نهاد . استفاده وسیع از کامپیوتر در سازمان های دولتی و پردازش ماشینی اطلاعات و داده ها ، نیاز به واحد یا سازمانی داشت که بر مجموعه فعالیت های ماشینی و کامپیوتری داده ها و اطلاعات نظارت داشته باشد .

ـ در سال ۱۳۵۹ پس از تصویب قانون تشکیل شورای عالی انفورماتیک کشور از سوی شورای انقلاب ، وظایف هدایت و راهنمایی نظام کلی انفورماتیک کشور به عهده این شورای عالی گذاشته شد و از طریق دبیر خانه شورای عالی انفورماتیک در سازمان برنامه و بودجه به این سازمان متصل گردید .

بخش اجرایی امور انفورماتیکی کشور را معاونت انفورماتیک سازمان برنامه و بودجه به عهده گرفت که فعالیت آن مجموعه ای از امور اجرایی ، نظارتی و ارشادی بود .

ـ تا سال ۱۳۶۰ مسئله شبکه ملی اطلاعات و نظام ملی اطلاع رسانی مسکوت ماند، ولی نیاز به ساماندهی وضعیت اطلاع رسانی در همه زمینه ها، سازمان ها و مؤسسات دولتی را به فکر انداخت ، و یک سلسله فعالیت های پراکنده جریان یافت ، و مطالعاتی نیز صورت گرفت. در میان مجموعه بررسی های انجام شده، مطالعات مرکز اسناد و مدارک علمی شاخص است. نخستین طرح از سوی مرکز اسناد و مدارک علمی مطرح شد و حتی مطالعات آن پی گیری شد و نتایج آن نیز انتشار یافت. این نتایج با عنوان «طرح پیشنهادی شبکه اطلاع رسانی علمی و فنی کشور» منتشر شد که در نهایت به مرحله اجرا نرسید و در سطح پیشنهاد باقی ماند.

توسعه و کاربردی فناوری ارتباطات و اطلاعات ایران ( تکفا )

فن

فن کلمه ای است عربی ( به فتح فا و تشدید نون ) به معنی حال و گونه. این کلمه در فارسی به معنی صنعت و هنر هم بکار رفته است. و فنون و افنان جمع آن است. کلمه افانین برای جمع این واژه بکار رفته است. عرب به صاحب فن و هنرمند، فنّان ( به فتح فا و تشدید نون ) می گوید و هر گاه کاری یا هنری را بطرز گوناگون انجام دهند آن را تفنن ( به فتح تا و فا و ضم نون مشدد ) گویند.

فن به انگلیسی با واژه تکنی (Technic & Technique) به معنی " فنی"، هنر، کار فنی مترادف است. معانی اصطلاحات و قواعد فنی ، اطلاعات فنی، رموز فنی، مهارت و استادی نیز ذیل این موارد آمده است. به همین لحاظ به اهل فن و شخصی که مطلع بفنون صنعت باشد تکنسین (Technician) گفته می شود.

امروزه کلمه تکنولوژی (Technology) که در زبان و ادبیات انگلیسی اسم شناخته می شود در زبان گویشی مردم ما به وفور شنیده می شود که با توجه به پاس داشتن زبان فارسی آن را با واژه فناوری جایگزینی کرده اند. ( ۴ و ۲ )

فناوری:

به معنای فنون آشنایی با اصول فنی فن شناسی ، اصطلاحات فنی و کارشناسی فنی است که معادل تکنولوژی به زبان انگلیسی بکار رفته است. ( ۲ )

ارتباطات:

ارتباط کلمه ای است عربی با ریشه رَبَطَ و از باب افتعال که معادل فارسی آن پیوستن چیزی به چیزی است. بستگی و پیوستگی هم معنی شده است . ( ۲ )

ارتباطات جمع ارتباط است که با " ات" جمع بسته شده و پیوستگی ها را القاء می نماید. ارتباط در زبان انگلیسی با لغات Connection و Relation وCommunication بیان شده است. ( ۳ ) Communication که از Commune سرچشمه می گیرد ارتباط را بگونه ای معرفی می کند که ریشه اشتراک داشته باشد و این نظریه کمونارد (Communard) طرفدار سیستم اشتراکی و کسی که مؤسس کمون (Commune) فرانسه است نشئت گرفته . همچنانکه کمونیسم (Communism) مرام اشتراکی را القاء می نماید.(۲)

Communication در لغت به معنی ارتباط، وسایل ارتباطی، مبادله، سرایت و وسیله نقل و انتقال معنی شده است.

اطلاعات:

اطلاع کلمه ای است عربی (بکسر همزه و طای مشدد) و به معنی واقف گردیدن و آگاه شدن است .( ۲ ) اطلاعات به معنی واقف کننده ها و آگاهی دهنده ها بکار رفته است.

اطلاع در انگلیسی با واژه Information و notice معنی شده است Knowledge . نیز اطلاع به شکلی که معنی آگاهی داشتن را القاء کند آمده است واطلاعات که مساوی با اطلاع ذکر شده است به Knowledge و Intelligence News معنی شده است.( ۳ )

آریانپور نیز Information را به معنی اطلاع و اطلاعات دانسته است. کما آنکه Inform را آگاهی دادن و القاء کردن و اطلاع دادن معنا نموده است و Informer را اطلاع دهنده و مخبر دانسته است. ( ۴ )

ـ تعریف اطلاعات از دیدگاه اصطلاحی:

به داده های پردازش شده که برای استفاده کننده دارای مفهوم باشد اطلاعات گفته می شود(۱۶)

فناوری ارتباطات و اطلاعات

فناوری ارتباطات و اطلاعات (Information & Communication Technology ICT) تکنولوژی یا فنونی است که توسط آن فنون ، عناصر اطلاعات یا داده های خام (Data ) که دارای معانی و مفهوم قابل درک نیستند در فرآیند تجزیه و تحلیل قرار گرفته و پس از آنکه دارای معانی قابل درک شده و به اطلاعات تبدیل شدند امکان انتقال آنها توسط سیستم های الکترونیک به مبادی مصرف را بوجود خواهد آورد.

اگرچه فناوری اطلاعات و ارتباطات پدیده ای است نو و شکل الکترونیک دیجیتالی آن در جهان سابقه چندانی ندارد، لاکن اصل فناوری اطلاعات (Information Technology) با خلقت جهان هستی هم تاریخ است.

از روزگاری که تمدن بشری شکل گرفت انسان عناصر اطلاعاتی را مطالعه و تجربه کرد و پس از آنکه این عناصر نسل به نسل به آینده منتقل شد پروسه تجزیه و تحلیل آن در فرهنگ های گوناگون بوقوع پیوست و به اطلاعات تبدیل شد که زمینه ساز علم بشریت بود، اطلاعات حاصله در قرون و اعصار در بوته تجربه و بهینه سازی چنان متکامل شد که امروزه با پیشرفته ترین اطلاعات زوایا و سیطره جهان هستی رو به روشن شدن است.

خدای منان و رب العالمین که اولین تربیت کننده بشر است فن و تکنولوژی ارتباطات واطلاعات را با دو مقوله وحی و بیان در خدمت تعلیم و تربیت انسانها قرار داد.

آنجا که وحی به کار گرفته شد و همه چیز برای پیام آوران و بالاخص نبی مکرم اسلام حضرت ختمی مرتبت ارسال شد فن ارتباط حاصل آمد و آنجا که از کوچکترین واحد تکلم و عناصراطلاعاتی یعنی حروف کمک گرفته شد و منظورها بیان گردید فن اطلاعات پدیدار شد که خود در کتاب وحی فرمود: " الم" " الر" و " کهیعص" (الم ذلک الکتاب لا ریب فیه هدی للمتقین) .

مارشال مک لوهان یک آینده نگر است و معتقد است الگوهای تفکر آخرین نسل بشر با الگوهای نسلهای قبلی به نحو بارزی متفاوت است زیرا نحوه عرضه اطلاعات در هر دوران تفاوت دارد.(۱)

فرآیند تولید اطلاعات :

همانطور که در تعریف اطلاعات بیان شد اطلاعات داده های پردازش شده ای هستند که برای استفاده کننده دارای مفهوم است و یا به عبارتی اطلاعات عبارت است از مجموعه علوم ، اخبار و مشاهدات و الهامات انسان که دریافت آن در او تغییرات کمی و کیفی علمی و رفتاری متعالی ایجاد می کند. طبق این تعریف ، اطلاعات لزوماً خبر و تولیدات علمی بشر نیست حتی عالم فیزیک و طبیعتی که در آن زندگی می کنیم منبع اطلاعاتی و عامل مؤثر دررشد فکری بشراست.

بنابراین فرآیندی که داده ها را مورد پردازش قرار می دهد و از عناصر غیر قابل درک مفاهیم قابل درک بوجود می آورد فرآیند تولید اطلاعات گفته می شود.

داده ها

عناصر اطلاعات پردازش نشده و خام را داده های اطلاعاتی گویند. ( نتایج حاصل از اندازه گیری و یا بررسی نمونه )

فرهنگستان لغت داده ها را به جای دیتا در زبان انگلیسی گذاشته است و در فرهنگ لغت به مفروضات، حقایق و دانسته ها معنی شده است.

متخصصین کامپیوتر ، داده ها را مجتمعی از بیت ( کوچکترین واحد حافظه کامپیوتر که ازهشت کاراکتر درست شده است) و بایت ( هشت بیت و کوچکترین واحد حافظه کامپیوتر که قابل آدرس دهی است ) می دانند

پردازش داده ها:

بر اساس نظر متخصصین اگر چند بایت را کنار هم قرار بدهیم یک داده بوجود می آید. اگر داده ها در پروسه پردازش قرار بگیرند به اطلاعات تبدیل می شود.

به بیان دیگر، داده یک حقیقت خام، یک نشان گسسته و رویدادی بی مفهوم است که با افزودن پنج ویژگی، زمینه (context)، طبقه بندی (categorization) ، محاسبه (calculation)، اصلاح (correction) و جمع شدگی(خلاصه کردن) (condensation) به اطلاعات تبدیل می شود.

تکنولوژی اطلاعات

تکنولوژی مربوط به سخت افزار و نرم افزار کامپیوتر برای پردازش ، ذخیره سازی و انتقال اطلاعات است.

تکنولوژی اطلاعات یا علم و مهارت همه جنبه های محاسبات و ذخیره سازی اطلاعات، مبحث جدیدی است که به سرعت رشد کرده و تغییرات بنیادی در دنیای کنونی ایجاد

می کند ، این تغییرات ناشی از انجام روش های تجاری جدید ، ایجاد تنوعات و سرگرمی های جدید و به وجود آوردن هنرهای جدید می باشد.

تکنولوژی اطلاعات شامل موضوعاتی است که به علم و تکنولوژی کامپیوتر ، طراحی ، توسعه ، نصب و پیاده سازی سیستم ها و نرم افزارهای اطلاعاتی مربوط می شود.

اتوماسیون اداری

اتوماسیون اداری روشی برای حذف کاغذ از مکاتبات اداری و کاهش زمان در مراودات و ارتباطات است. به عنوان نمونه برنامه اتوماسیون جامع دبیرخانه و بایگانی که تحت ویندوز (MICROSOFT WINDOWS NT/۲۰۰۰/۹۸) انجام شده است می توان به کمی حجم وسرعت بالا، قابلیت طراحی گزارشهای متنوع و شرایط جستجو به هر نحو ممکن، امنیت و حفاظت بالای اطلاعات اشاره نمود. این سیستم توانایی مدیریت چند دبیرخانه را در کنار دبیرخانه اصلی به کاربران می دهد.

تعداد کاربران اینترنت ایران از مرز ۱۱ میلیون گذشت

هفته نامه بزرگراه فناوری ، بر اساس جدیدترین آمار، وضعیت شبکه دیتای کشور که از سوی شرکت فناوری اطلاعات (دیتای سابق) منتشر شد، تعداد کاربران اینترنت در داخل کشور تا پایان فروردین ماه سال جاری به ۱۱ میلیون ۲۶۰ هزار نفر رسید.

فناوری اطلاعات ، راهبردی

فناوری اطلاعات فرصت های تازه ای برای کسب برتری در رقابت ، بهبود تولید و کارآیی ، امکان ایجاد روش های نوین مدیریت و سازماندهی و نیز توسعه تجارت های جدید ایجاد خواهد کرد. ترکیب تجارت و راهکارهای فناوری اطلاعات ، به بهبود عملکرد درونی و بیرونی سازمان منجر می شود و موقعیت آن را در افزایش رقابت های داخلی و خارجی تقویت می کند بیشتر شرکت های نفتی کشورهای صنعتی و توسعه یافته ، به بررسی فناوری اطلاعات برای بهبود وضعیت درونی سازمانی تولیدات خود پرداخته اند . علیرغم استفاده بسیاری از شرکت ها و پروژه های مختلف از فناوری اطلاعات برای بهبود عملکرد درون سازمانی ، بخش نفت در استفاده راهبردی از فناوری اطلاعات برای بهبود وضعیت رقابت خارجی با مشکلات زیادی مواجه است. شرکت های معدودی در جستجوی راه های استفاده از فناوری اطلاعات برای ارایه خدمات جدید یا بهبود خدمات خود هستند . تعداد این شرکت ها در مقایسه با شرکت هایی که راه های نوین بهبود مدیریت فعالیتهای خود را با استفاده از منابع اقتصادی حاصل از گسترش به کارگیری فناوری اطلاعات بررسی می کنند بسیار اندک است.

فناوری اطلاعات ، دراقتصادی کنونی

فناوری اطلاعات ، ضرورتی محسوس در شرایط اقتصادی کنونی شرایط جدید اقتصادی در بخش نفت که در سطوح مختلف سازمانی ملی و بین المللی ظاهر شده است ، به گونه ای است که تجدید نظر در کاربرد راهبردی فناوری اطلاعات را ضروری می سازد . از نقطه نظر سازمانی ، انتقادهای بسیاری در زمینه فعالیت صنعت نفت و نیز راه حل هایی برای بهبود آن عنوان شده است که می تواند تغییرات بنیادی در ساختار این صنعت ایجاد کند . احتمال انجام این تحولات از سوی بسیاری از کارشناسان قابل پیش بینی است . فناوری اطلاعات ، به عنوان یک ابزار راهبردی ، کمک مؤثری است برای سازمان ها که بتوانند چنین تحولاتی را تحت کنترل خود درآورند.

در سطح ملی صنایع نفتی کشورهای مختلف پیوسته درحال گذار از مراحل مختلف توسعه هستند که این امر نشان دهنده بازتاب اقتصادی آنها است . در سطح جهانی نیز ، با بین المللی شدن صنعت نفت ، شرایط اقتصادی دستخوش تحولات زیربنایی شده است و از این رو ،استفاده از فناوری اطلاعات امری اجتناب ناپذیر است . شرایط اقتصادی صنعت نفت در بعد بین المللی شدیداً در حال تحول است و همین امر ، وضعیت مناسبی برای استفاده بالقوه از فناوری اطلاعات فراهم می کند . وقوع تحولات زیادی ، که می توان آنها را با فناوری اطلاعات از پیش طراحی نمود ، قابل پیش بینی است . در فرصت های تجاری و بازارهای تازه ای که از این طریق ایجاد خواهد شد ، فناوری می تواند نقش مهمی در تضمین موفقیت ایفا کند . بر این اساس به نظر می رسد که صنعت نفت آماده ورود به عصر استفاده از فناوری اطلاعات است.

فناوری اطلاعات نیازی در اجرای فعالیتهای مدیریتی

نفوذ فناوری اطلاعات به ساختار و سطوح یک سازمان حاکی از ورود اجتناب ناپذیر سازمان به عصر فناوری اطلاعات است . در ابتدای این عصر ، استفاده از پردازش داده ها تنها به بخش های داده پردازی و فقط به انجام عملیات بسیار خاص با اعداد محدود می شود . سازمان هایی که از فناوری اطلاعات به صورت کامل تر استفاده می کنند گستره بسیار وسیعی از فناوری های سخت افزاری و نرم افزاری را توسط افراد و گروه های مختلف و برای وظایف و فعالیتهای متنوع به کار می گیرند . فناوری اطلاعات در شرکت های نفتی ، توسط متخصصان و فقط در بعضی زمینه ها استفاده می شود. کاربرد این سیستم محدود به عملیات حسابداری و یا عملیاتی بسیار تخصصی و فنی در چارچوب قرار داد و قوانین درون سازمانی است . نتیجه اینکه در این خصوص بخش نفت هنوز فاصله زیادی تا ورود به عصر فناوری اطلاعات دارد و برای سطوح گوناگون مدیریت و نیز در عملیاتی که از آن استفاده می کنند، باید تحولی اساسی صورت گیرد . به این ترتیب بخش نفت باید ابعاد ساختار سازمانی ، سیاست های استخدامی و فعالیت های آموزشی خود را با در نظر گرفتن نیازهای آینده در عصر فناوری اطلاعات مجدداً بررسی کند .

فناوری اطلاعات ، در سیستم های اطلاعات مدیریت

فناوری اطلاعات از گستره وسیعی از فنون و فرآیندهای موجود استفاده می کند . بخش نفت نیز برای ورود به عصر فناوری اطلاعات ، باید از این فنون و فرآیندها به صورت گسترده ای استفاده نماید . در زمینه فن آوری های نرم افزاری می توان به فرآیند سیستم های گسترده بانک های اطلاعاتی و سیستم های پشتیبان تصمیم گیری و در زمینه فناوری های سخت افزار ی می توان به سیستم های کنفرانس از راه دور و سیستم های اطلاعاتی مدیریت اجرایی اشاره کرد . پروژه های مطالعاتی بسیاری برای توسعه سیستم های هوشمند و دیگر سیستم های اطلاعاتی برای بخش نفت مطرح شده است ولی هنوز هیچ یک برای فعالیت در این بخش به نقطه مورد نظر نرسیده اند. علت این امر انعطاف ناپذیری بخش نفت و نیز فقدان دوراندیشی کافی برای قبول و تطابق با فن آوری های نوین است. از این رو ، تحول در نحوه نگرش بخش نفت به این مقوله ضروری است.

اساسنامه ی گروه فناوران

 به نام خداوند جان و خرد              کزین برتر اندیشه برنگذرد

فصل اوّل: کلّیات

ماده ی 1: نام

        نام تشکّل، عبارت است از«گروه فناوران» که برای رعایت اختصار، از این پس در اساسنامه، «گروه» نامیده می شود.

ماده ی 2: تعریف

        گروه فن آوران ، تشکّلی است درسی که در چهارچوب اهداف و موضوعات مذکور در اساسنامه فعّالیّت می نماید.

ماده ی 3: اهداف

• ایجاد محیطی صمیمی و دوستانه و محترم برای انجام تکالیف درسی
•  تقویت روحیه ی کار گروهی بین دانشجویان 
•  انجام هر چه بهتر تکالیف درس آداب فناوری اطلاعات با اتکا به توان گروه و مزایای کار گروهی(استفاده از نیروی تفکر جمعی به جای تفکر انفرادی)  
• نقد کردن و مورد انتقاد قرار گرفتن

ماده ی 4: موضوع فعّالیّت

این گروه  به پیشنهاد مدرس محترم این درس، آقای مهندس ابطحی برای انجام تکالیف گروهی ساخته شده است.

ماده ی 6: مدّت فعّالیّت

از زمان تشکیل گروه در اسفند ماه 93 تا پایان نیمسال تحصیلی دوم (خرداد 94)

فصل دوم: عضویّت

ماده ی 7: وظایف و اختیارات اعضا

• مشارکت فعال در انجام فعّالیّت های درسی
• تلاش در جهت تحقّق اهداف و برنامه های گروه
• آگاهی از اهداف، قوانین و مقررات مندرج در اساسنامه
• داشتن حق رای و تصمیم گیری در گروه

فصل سوم: قوانین و مقررات داخلی (انضباطی )

ماده ی 8: اخراج از گروه

مواردی که موجب اخراج اعضا از گروه می شوند، به شرح ذیل اند:

• اعمال رفتار های خلاف اهداف اساسنامه
• حذف درس یا عدم شرکت در کلاس درس

ماده ی 9: تخلّفات (موارد جرایم و تخلّفات )

• غیبت های غیر موجّه و پی در پی
• کم کاری و عدم انجام وظایف محوّله
• عدم تمکین از موارد موجود در اساسنامه

ماده ی 10: تنبیهات و مجازات ها

•  تذکّر شفاهی
• اخطار شفاهی
• اخراج از گروه

فصل چهارم : تغییر مفاد اساسنامه

ماده 11: ایجاد تغییر در مفاد اساسنامه، با رأی اعضا امکان پذیر خواهد بود.

اعضای کنونی گروه:

1. خانم مظفری
2. خانم حسینی
3. آقای مومنی راد

چنانچه هرکدام از اعضای گروه انتقاد یا پیشنهادی در مورد مفاد اساسنامه دارند، آن را ابتدا در قسمت نطرات پست مطرح نموده سپس مورد مورد نظر خود را در اساسنامه مطرح سازند.

با تشکر

معرفی

این وبلاگ، وبلاگ درس فناوری اطلاعات دانشگاه صنعتی شریف در نیمسال دوم سال تحصیلی 94-93 می باشد که به پیشنهاد مدرس محترم این درس، آقای مهندس ابطحی برای انجام تکالیف گروهی ساخته شده است. به زودی اساسنامه ی گروه به عنوان تکلیف اول گروهی در وبلاگ قرار خواهد گرفت.

اعضای گروه: خانم مظفری، خانم حسینی، آقای مومنی راد

برای عضویت در خبرنامه و دریافت جدیدترین مطالب در خبرنامه ی وبلاگ در منوی سمت چپ عضو شوید.

برای ارسال رایانامه های خود به مدیر وبلاگ از منوی سمت چپ گزینه ی تماس با ما را انتخاب نمایید.

با تشکر